ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - ΝΕΦΕΛΕΣ
{Στ.} αλλ' είνεκα γε ψυχής στερράς δυσκολοκοίτου τε μερίμνης 
καί φειδωλού καί τρυσιβίου γαστρός καί θυμβρεπιδείπνου, 
αμέλει, θαρρών είνεκα τούτων επιχαλκεύειν παρέχοιμ' άν. 
{Σω.} άλλο τι δήτ' ου νομιείς ήδη θεόν ουδένα πλήν άπερ ημείς, 
τό Χάος τουτί καί τάς Νεφέλας καί τήν Γλώτταν, τρία ταυτί; 
{Στ.} ουδ' άν διαλεχθείην γ' ατεχνώς τοίς άλλοις ουδ' άν απαν-
τών, 
ουδ' άν θύσαιμ' ουδ' άν σπείσαιμ' ουδ' επιθείην λιβανωτόν. 
{Χο.} λέγε νυν ημίν ότι σοι δρώμεν θαρρών, ως ουκ ατυχήσεις 
ημάς τιμών καί θαυμάζων καί ζητών δεξιός είναι. 
{Στ.} ώ δέσποιναι, δέομαι τοίνυν υμών τουτί πάνυ μικρόν, 
τών `Ελλήνων είναί με λέγειν εκατόν σταδίοισιν άριστον. 
{Χο.} αλλ' έσται σοι τούτο παρ' ημών, ώστε τό λοιπόν γ' από 
τουδί 
εν τώ δήμω γνώμας ουδείς νικήσει πλείονας ή σύ. 
{Στ.} μή μοι γε λέγειν γνώμας μεγάλας: ου γάρ τούτων επιθυμώ, 
αλλ' όσ' εμαυτώ στρεψοδικήσαι καί τούς χρήστας δι-
ολισθείν. 
{Χο.} τεύξει τοίνυν ών ιμείρεις: ου γάρ μεγάλων επιθυμείς. 
αλλά σεαυτόν παράδος θαρρών τοίς ημετέροις προπόλοισιν. 
{Στ.} δράσω ταύθ' υμίν πιστεύσας: η γάρ ανάγκη με πιέζει 
διά τούς ίππους τούς κοππατίας καί τόν γάμον ός μ' επέ-
τριψεν. 
νύν ούν [χρήσθων] ατεχνώς ότι βούλονται 
τουτί τό γ' εμόν σώμ' αυτοίσιν 
παρέχω τύπτειν, πεινήν, διψήν, 
αυχμείν, ριγών, ασκόν δείρειν, 
είπερ τά χρέα διαφευξούμαι 
τοίς τ' ανθρώποις είναι δόξω 
θρασύς, εύγλωττος, τολμηρός, ίτης, 
βδελυρός, ψευδών συγκολλητής, 
ευρησιεπής, περίτριμμα δικών, 
κύρβις, κρόταλον, κίναδος, τρύμη, 
μάσθλης, είρων, γλοιός, αλαζών, 
κέντρων, μιαρός, στρόφις, αργαλέος, 
ματιολοιχός. 
ταύτ' εί με καλούσ' απαντώντες, 
δρώντων ατεχνώς ότι χρήζουσιν: 
κει βούλονται, 
νή τήν Δήμητρ' έκ μου χορδήν 
τοίς φροντισταίς παραθέντων. 
{Χο.} λήμα μέν πάρεστι τώδέ γ' 
ουκ άτολμον αλλ' έτοιμον. 
ίσθι δ' ως 
ταύτα μαθών παρ' εμού κλέος ουρανόμηκες 
εν βροτοίσιν έξεις. 
{Στ.} τί πείσομαι; 
{Χο.} τόν πάντα χρόνον μετ' εμού 
ζηλωτότατον βίον αν-
θρώπων διάξεις. 
{Στ.} άρά γε τούτ' άρ' εγώ ποτ' 
όψομαι; 
{Χο.} ώστε γέ σου 
πολλούς επί ταίσι θύραις 
αεί καθήσθαι, 
βουλομένους ανακοινού-
σθαι τε καί εις λόγον ελθείν 
πράγματα καντιγραφάς 
πολλών ταλάντων, 
άξια σή φρενί συμ-
βουλευσομένους μετά σού. 

αλλ' εγχείρει τόν πρεσβύτην ότιπερ μέλλεις προδιδάσκειν 
καί διακίνει τόν νούν αυτού καί τής γνώμης αποπειρώ. 

{Σω.} άγε δή, κάτειπέ μοι σύ τόν σαυτού τρόπον, 
ίν' αυτόν ειδώς όστις εστί μηχανάς 
ήδη 'πί τούτοις πρός σέ καινάς προσφέρω. 
{Στ.} τί δέ; τειχομαχείν μοι διανοεί, πρός τών θεών; 
{Σω.} ούκ, αλλά βραχέα σου πυθέσθαι βούλομαι, 
ει μνημονικός εί. 
{Στ.} δύο τρόπω, νή τόν Δία. 
ήν μέν γ' οφείληταί τι μοι, μνήμων πάνυ, 
εάν δ' οφείλω σχέτλιος, επιλήσμων πάνυ. 
{Σω.} ένεστι δήτά σοι λέγειν εν τή φύσει; 
{Στ.} λέγειν μέν ουκ ένεστ', αποστερείν δ' ένι. 
{Σω.} πώς ούν δυνήσει μανθάνειν; 
{Στ.} αμέλει, καλώς. 
{Σω.} άγε νυν όπως, όταν τι προβάλωμαι σοφόν 
περί τών μετεώρων, ευθέως υφαρπάσει. 
{Στ.} τί δαί; κυνηδόν τήν σοφίαν σιτήσομαι; 
{Σω.} άνθρωπος αμαθής ουτοσί καί βάρβαρος. 
δέδοικά σ', ώ πρεσβύτα, μή πληγών δέει. 
φέρ' ίδω, τί δράς ήν τις σε τύπτη; 
{Στ.} τύπτομαι, 
κάπειτ' επισχών ολίγον επιμαρτύρομαι: 
είτ' αύθις ακαρή διαλιπών δικάζομαι. 
{Σω.} ίθι νυν κατάθου θοιμάτιον. 
{Στ.} ηδίκηκά τι; 
{Σω.} ούκ, αλλά γυμνούς εισιέναι νομίζεται. 
{Στ.} αλλ' ουχί φωράσων έγωγ' εισέρχομαι. 
{Σω.} κατάθου. τί ληρείς; 
{Στ.} ειπέ δή νυν μοι τοδί: 
ήν επιμελής ώ καί προθύμως μανθάνω, 
τώ τών μαθητών εμφερής γενήσομαι; 
{Σω.} ουδέν διοίσεις Χαιρεφώντος τήν φύσιν. 
{Στ.} οίμοι κακοδαίμων, ημιθνής γενήσομαι. 
{Σω.} ου μή λαλήσεις, αλλ' ακολουθήσεις εμοί 
ανύσας τι δευρί θάττον. 
{Στ.} εις τώ χείρέ νυν 
δός μοι μελιτούτταν πρότερον, ως δέδοικ' εγώ 
είσω καταβαίνων ώσπερ εις Τροφωνίου. 
{Σω.} χώρει. τί κυπτάζεις έχων περί τήν θύραν; 

{Χο.} αλλ' ίθι χαίρων 
τής ανδρείας είνεκα ταύτης. 

ευτυχία γένοιτο ταν-
θρώπω ότι προήκων 
εις βαθύ τής ηλικίας 
νεωτέροις τήν φύσιν αυ-
τού πράγμασιν χρωτίζεται 
καί σοφίαν επασκεί. 

ώ θεώμενοι, κατερώ πρός υμάς ελευθέρως 
ταληθή, νή τόν Διόνυσον τόν εκθρέψαντά με. 
ούτω νικήσαιμί τ' εγώ καί νομιζοίμην σοφός 
ως υμάς ηγούμενος είναι θεατάς δεξιούς 
καί ταύτην σοφώτατ' έχειν τών εμών κωμωδιών 
πρώτους ηξίωσ' αναγεύσ' υμάς, ή παρέσχε μοι 
έργον πλείστον: είτ' ανεχώρουν υπ' ανδρών φορτικών 
ηττηθείς ουκ άξιος ών. ταύτ' ούν υμίν μέμφομαι 
τοίς σοφοίς, ών ούνεκ' εγώ ταύτ' επραγματευόμην. 
αλλ' ουδ' ώς υμών ποθ' εκών προδώσω τούς δεξιούς. 
εξ ότου γάρ ενθάδ' υπ' ανδρών, ούς ηδύ καί λέγειν, 
ο σώφρων τε χω καταπύγων άριστ' ηκουσάτην, 
καγώ, παρθένος γάρ έτ' ήν κουκ εξήν πώ μοι τεκείν, 
εξέθηκα, παίς δ' ετέρα τις λαβούσ' ανείλετο, 
υμείς δ' εξεθρέψατε γενναίως καπαιδεύσατε, 
εκ τούτου μοι πιστά παρ' υμών γνώμης έσθ' όρκια. 
νύν ούν 'Ηλέκτραν κατ' εκείνην ήδ' η κωμωδία 
ζητούσ' ήλθ', ήν που 'πιτύχη θεαταίς ούτω σοφοίς. 
γνώσεται γάρ, ήνπερ ίδη, ταδελφού τόν βόστρυχον. 
ως δέ σώφρων εστί φύσει σκέψασθ', ήτις πρώτα μέν 
ουδέν ήλθε ραψαμένη σκύτινον καθειμένον 
ερυθρόν εξ άκρου, παχύ, τοίς παιδίοις ίν' ή γέλως: 
ουδ' έσκωψεν τούς φαλακρούς, ουδέ κόρδαχ' είλκυσεν: 
ουδέ πρεσβύτης ο λέγων τάπη τή βακτηρία 
τύπτει τόν παρόντ', αφανίζων πονηρά σκώμματα: 
ουδ' εισήξε δάδας έχουσ' ουδ' “ιού ιού” βοά: 
αλλ' αυτή καί τοίς έπεσιν πιστεύουσ' ελήλυθεν. 
καγώ μέν τοιούτος ανήρ ών ποητής ου κομώ, 
ουδ' υμάς ζητώ 'ξαπατάν δίς καί τρίς ταύτ' εισάγων, 
αλλ' αιεί καινάς ιδέας εισφέρων σοφίζομαι 
ουδέν αλλήλαισιν ομοίας καί πάσας δεξιάς: 
ός μέγιστον όντα Κλέων' έπαισ' εις τήν γαστέρα 
κουκ ετόλμησ' αύθις επεμπηδήσ' αυτώ κειμένω. 
ούτοι δ', ως άπαξ παρέδωκεν λαβήν `Υπέρβολος, 
τούτον δείλαιον κολετρώσ' αεί καί τήν μητέρα. 
Εύπολις μέν τόν Μαρικάν πρώτιστον παρείλκυσεν 
εκστρέψας τούς ημετέρους `Ιππέας κακός κακώς, 
προσθείς αυτώ γραύν μεθύσην τού κόρδακος ούνεχ', ήν 
Φρύνιχος πάλαι πεπόηχ', ήν τό κήτος ήσθιεν. 
είθ' ''Ερμιππος αύθις εποίησεν εις `Υπέρβολον, 
άλλοι τ' ήδη πάντες ερείδουσιν εις `Υπέρβολον, 
τάς εικούς τών εγχέλεων τάς εμάς μιμούμενοι. 
όστις ούν τούτοισι γελά, τοίς εμοίς μή χαιρέτω. 
ήν δ' εμοί καί τοίσιν εμοίς ευφραίνησθ' ευρήμασιν, 
εις τάς ώρας τάς ετέρας εύ φρονείν δοκήσετε. 

υψιμέδοντα μέν θεών {στρ.} 
Ζήνα τύραννον εις χορόν 
πρώτα μέγαν κικλήσκω: 
τόν τε μεγασθενή τριαίνης ταμίαν, 
γής τε καί αλμυράς θαλάς-
σης άγριον μοχλευτήν: 
καί μεγαλώνυμον ημέτερον πατέρ' 
Αιθέρα σεμνότατον, βιοθρέμμονα πάντων: 
τόν θ' ιππονώμαν, ός υπερ-
λάμπροις ακτίσιν κατέχει 
γής πέδον, μέγας εν θεοίς 
εν θνητοίσί τε δαίμων. 

ώ σοφώτατοι θεαταί, δεύρο τόν νούν προσέχετε: 
ηδικημέναι γάρ υμίν μεμφόμεσθ' εναντίον. 
πλείστα γάρ θεών απάντων ωφελούσαις τήν πόλιν 
δαιμόνων ημίν μόναις ου θύετ' ουδέ σπένδετε, 
αίτινες τηρούμεν υμάς. ήν γάρ ή τις έξοδος 
μηδενί ξύν νώ, τότ' ή βροντώμεν ή ψακάζομεν. 
είτα τόν θεοίσιν εχθρόν βυρσοδέψην Παφλαγόνα 
ηνίχ' ηρείσθε στρατηγόν, τάς οφρύς ξυνήγομεν 
καποούμεν δεινά, βροντή δ' ερράγη δι' αστραπής. 
η σελήνη δ' εξέλειπεν τάς οδούς, ο δ' ήλιος 
τήν θρυαλλίδ' εις εαυτόν ευθέως ξυνελκύσας 
ου φανείν έφασκεν υμίν ει στρατηγήσοι Κλέων. 
αλλ' όμως είλεσθε τούτον: φασί γάρ δυσβουλίαν 
τήδε τή πόλει προσείναι, ταύτα μέντοι τούς θεούς, 
άττ' άν υμείς εξαμάρτητ', επί τό βέλτιον τρέπειν. 
ως δέ καί τούτο ξυνοίσει, ραδίως διδάξομεν. 
ήν Κλέωνα τόν λάρον δώρων ελόντες καί κλοπής 
είτα φιμώσητε τούτου τώ ξύλω τόν αυχένα, 
αύθις εις ταρχαίον υμίν, εί τι καξημάρτετε, 
επί τό βέλτιον τό πράγμα τή πόλει ξυνοίσεται. 

αμφί μοι αύτε Φοίβ' άναξ {αντ.} 
Δήλιε, Κυνθίαν έχων 
υψικέρατα πέτραν: 
ή τ' 'Εφέσου μάκαιρα πάγχρυσον έχεις 
οίκον, εν ώ κόραι σε Λυ-
δών μεγάλως σέβουσιν: 
ή τ' επιχώριος ημετέρα θεός 
αιγίδος ηνίοχος, πολιούχος 'Αθάνα: 
Παρνασσίαν θ' ός κατέχων 
πέτραν σύν πεύκαις σελαγεί 
Βάκχαις Δελφίσιν εμπρέπων 
κωμαστής Διόνυσος. 

ηνίχ' ημείς δεύρ' αφορμάσθαι παρεσκευάσμεθα, 
η Σελήνη ξυντυχούσ' ημίν επέστειλεν φράσαι 
πρώτα μέν χαίρειν 'Αθηναίοισι καί τοίς ξυμμάχοις: 
είτα θυμαίνειν έφασκε. δεινά γάρ πεπονθέναι 
ωφελούσ' υμάς άπαντας ου λόγοις αλλ' εμφανώς: 
πρώτα μέν τού μηνός εις δάδ' ουκ έλαττον ή δραχμήν, 
ώστε καί λέγειν άπαντας εξιόντας εσπέρας 
“μή πρίη, παί, δάδ', επειδή φώς Σεληναίης καλόν.” 
άλλα τ' εύ δράν φησίν, υμάς δ' ουκ άγειν τάς ημέρας 
ουδέν ορθώς, αλλ' άνω τε καί κάτω κυδοιδοπάν, 
ώστ' απειλείν φησίν αυτή τούς θεούς εκάστοτε, 
ηνίκ' άν ψευσθώσι δείπνου καπίωσιν οίκαδε 
τής εορτής μή τυχόντες κατά λόγον τών ημερών. 
κάθ' όταν θύειν δέη, στρεβλούτε καί δικάζετε, 
πολλάκις δ' ημών αγόντων τών θεών απαστίαν, 
ηνίκ' άν πενθώμεν ή τόν Μέμνον' ή Σαρπηδόνα, 
σπένδεθ' υμείς καί γελάτ': ανθ' ών λαχών `Υπέρβολος 
τήτες ιερομνημονείν κάπειθ' υφ' ημών τών θεών 
τόν στέφανον αφηρέθη: μάλλον γάρ ούτως είσεται 
κατά σελήνην ως άγειν χρή τού βίου τάς ημέρας.

Επιστροφή στα περιεχόμενα   -  |  -   Συνέχεια