ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - ΝΕΦΕΛΕΣ

{ΣΩΚΡΑΤΗΣ} 
τί με καλείς, ώ 'φήμερε; 
{Στ.} πρώτον μέν ότι δράς, αντιβολώ, κάτειπέ μοι. 
{Σω.} αεροβατώ καί περιφρονώ τόν ήλιον. 
{Στ.} έπειτ' από ταρρού τούς θεούς υπερφρονείς, 
αλλ' ουκ από τής γής, είπερ; 
{Σω.} ου γάρ άν ποτε 
εξηύρον ορθώς τά μετέωρα πράγματα 
ει μή κρεμάσας τό νόημα καί τήν φροντίδα, 
λεπτήν καταμείξας εις τόν όμοιον αέρα. 
ει δ' ών χαμαί τάνω κάτωθεν εσκόπουν, 
ουκ άν ποθ' ηύρον: ου γάρ αλλ' η γή βία 
έλκει πρός αυτήν τήν ικμάδα τής φροντίδος. 
πάσχει δέ ταυτό τούτο καί τά κάρδαμα. 
{Στ.} πώς φής; 
η φροντίς έλκει τήν ικμάδ' εις τά κάρδαμα; 
ίθι νυν κατάβηθ', ώ Σωκρατίδιον, ως εμέ, 
ίνα με διδάξης ώνπερ ένεκ' ελήλυθα. 
{Σω.} ήλθες δέ κατά τί; 
{Στ.} βουλόμενος μαθείν λέγειν: 
υπό γάρ τόκων χρήστων τε δυσκολωτάτων 
άγομαι, φέρομαι, τά χρήματ' ενεχυράζομαι. 
{Σω.} πόθεν δ' υπόχρεως σαυτόν έλαθες γενόμενος; 
{Στ.} νόσος μ' επέτριψεν ιππική, δεινή φαγείν. 
αλλά με δίδαξον τόν έτερον τοίν σοίν λόγοιν, 
τόν μηδέν αποδιδόντα. μισθόν δ' όντιν' άν 
πράττη μ', ομούμαί σοι καταθήσειν τούς θεούς. 
{Σω.} ποίους θεούς ομεί σύ; πρώτον γάρ θεοί 
ημίν νόμισμ' ουκ έστι. 
{Στ.} τώ γάρ όμνυτε; 
[ή] σιδαρέοισιν, ώσπερ εν Βυζαντίω; 
{Σω.} βούλει τά θεία πράγματ' ειδέναι σαφώς 
άττ' εστίν ορθώς; 
{Στ.} νή Δί', είπερ εστί γε. 
{Σω.} καί συγγενέσθαι ταίς Νεφέλαισιν εις λόγους, 
ταίς ημετέραισι δαίμοσιν; 
{Στ.} μάλιστά γε. 
{Σω.} κάθιζε τοίνυν επί τόν ιερόν σκίμποδα. 
{Στ.} ιδού, κάθημαι. 
{Σω.} τουτονί τοίνυν λαβέ 
τόν στέφανον. 
{Στ.} επί τί στέφανον; οίμοι, Σώκρατες, 
ώσπερ με τόν 'Αθάμανθ' όπως μή θύσετε. 
{Σω.} ούκ, αλλά ταύτα πάντα τούς τελουμένους 
ημείς ποούμεν. 
{Στ.} είτα δή τί κερδανώ; 
{Σω.} λέγειν γενήσει τρίμμα, κρόταλον, παιπάλη. 
αλλ' έχ' ατρεμεί. 
{Στ.} μά τόν Δί' ου ψεύσει γέ με: 
καταπαττόμενος γάρ παιπάλη γενήσομαι. 
{Σω.} ευφημείν χρή τόν πρεσβύτην καί τής ευχής επακούειν. 
ώ δέσποτ' άναξ, αμέτρητ' 'Αήρ, ός έχεις τήν γήν μετέωρον, 
λαμπρός τ' Αιθήρ, σεμναί τε θεαί Νεφέλαι βροντησικέραυ-
νοι, 
άρθητε, φάνητ', ώ δέσποιναι, τώ φροντιστή μετέωροι. 
{Στ.} μήπω, μήπω γε, πρίν άν τουτί πτύξωμαι, μή καταβρεχθώ. 
τό δέ μηδέ κυνήν οίκοθεν ελθείν εμέ τόν κακοδαίμον' 
έχοντα. 
{Σω.} έλθετε δήτ', ώ πολυτίμητοι Νεφέλαι, τώδ' εις επίδειξιν: 
είτ' επ' 'Ολύμπου κορυφαίς ιεραίς χιονοβλήτοισι κάθησθε, 
είτ' 'Ωκεανού πατρός εν κήποις ιερόν χορόν ίστατε Νύμ-
φαις, 
είτ' άρα Νείλου προχοαίς υδάτων χρυσέαις αρύτεσθε 
πρόχοισιν, 
ή Μαιώτιν λίμνην έχετ' ή σκόπελον νιφόεντα Μίμαντος: 
υπακούσατε δεξάμεναι θυσίαν καί τοίς ιεροίσι χαρείσαι. 

{ΧΟΡΟΣ} 
αέναοι Νεφέλαι, {στρ.} 
αρθώμεν φανεραί δροσεράν φύσιν ευάγητον 
πατρός απ' 'Ωκεανού βαρυαχέος 
υψηλών ορέων κορυφάς έπι 
δενδροκόμους, ίνα 
τηλεφανείς σκοπιάς αφορώμεθα 
καρπούς τ' αρδομέναν ιεράν χθόνα 
καί ποταμών ζαθέων κελαδήματα 
καί πόντον κελάδοντα βαρύβρομον: 
όμμα γάρ αιθέρος ακάματον σελαγείται 
μαρμαρέαισιν αυγαίς. 
αλλ' αποσεισάμεναι νέφος όμβριον 
αθανάτας ιδέας επιδώμεθα 
τηλεσκόπω όμματι γαίαν. 
{Σω.} ώ μέγα σεμναί Νεφέλαι, φανερώς ηκούσατέ μου καλέσαντος. 
ήσθου φωνής άμα καί βροντής μυκησαμένης θεοσέπτου; 
{Στ.} καί σέβομαί γ', ώ πολυτίμητοι, καί βούλομαι ανταπο-
παρδείν 
πρός τάς βροντάς: ούτως αυτάς τετραμαίνω καί πεφόβημαι. 
κει θέμις εστίν, νυνί γ' ήδη, κει μή θέμις εστί, χεσείω. 
{Σω.} ου μή σκώψει μηδέ ποήσεις άπερ οι τρυγοδαίμονες ούτοι, 
αλλ' ευφήμει: μέγα γάρ τι θεών κινείται σμήνος αοιδαίς. 

{Χο.} παρθένοι ομβροφόροι, {αντ.} 
έλθωμεν λιπαράν χθόνα Παλλάδος, εύανδρον γάν 
Κέκροπος οψόμεναι πολυήρατον: 
ού σέβας αρρήτων ιερών, ίνα 
μυστοδόκος δόμος 
εν τελεταίς αγίαις αναδείκνυται: 
ουρανίοις τε θεοίς δωρήματα, 
ναοί θ' υψερεφείς καί αγάλματα, 
καί πρόσοδοι μακάρων ιερώταται 
ευστέφανοί τε θεών θυσίαι θαλίαι τε 
παντοδαπαίσιν ώραις, 
ήρί τ' επερχομένω Βρομία χάρις 
ευκελάδων τε χορών ερεθίσματα 
καί μούσα βαρύβρομος αυλών. 
{Στ.} πρός τού Διός, αντιβολώ σε, φράσον, τίνες είσ', ώ Σώ-
κρατες, αύται 
αι φθεγξάμεναι τούτο τό σεμνόν; μών ηρώναί τινές εισιν; 
{Σω.} ήκιστ', αλλ' ουράνιαι Νεφέλαι, μεγάλαι θεαί ανδράσιν 
αργοίς, 
αίπερ γνώμην καί διάλεξιν καί νούν ημίν παρέχουσιν 
καί τερατείαν καί περίλεξιν καί κρούσιν καί κατάληψιν. 
{Στ.} ταύτ' άρ' ακούσασ' αυτών τό φθέγμ' η ψυχή μου πεπότηται 
καί λεπτολογείν ήδη ζητεί καί περί καπνού στενολεσχείν 
καί γνωμιδίω γνώμην νύξασ' ετέρω λόγω αντιλογήσαι: 
ώστ' εί πως εστίν, ιδείν αυτάς ήδη φανερώς επιθυμώ. 
{Σω.} βλέπε νυν δευρί πρός τήν Πάρνηθ': ήδη γάρ ορώ κατιούσας 
ησυχή αυτάς. 
{Στ.} φέρε πού; δείξον. 
{Σω.} χωρούσ' αύται πάνυ πολλαί 
διά τών κοίλων καί τών δασέων, αύται πλάγιαι. 
{Στ.} τί τό χρήμα; 
ως ου καθορώ. 
{Σω.} παρά τήν είσοδον. 
{Στ.} ήδη νυνί μόλις ούτως. 
{Σω.} νύν γέ τοι ήδη καθοράς αυτάς, ει μή λημάς κολοκύνταις. 
{Στ.} νή Δί' έγωγ'. ώ πολυτίμητοι: πάντα γάρ ήδη κατέχουσιν. 
{Σω.} ταύτας μέντοι σύ θεάς ούσας ουκ ήδεις ουδ' ενόμιζες; 
{Στ.} μά Δί', αλλ' ομίχλην καί δρόσον αυτάς ηγούμην καί καπνόν 
είναι. 
{Σω.} ου γάρ μά Δί' οίσθ' οτιή πλείστους αύται βόσκουσι σοφις-
τάς, 
Θουριομάντεις, ιατροτέχνας, σφραγιδονυχαργοκομήτας: 
κυκλίων τε χορών ασματοκάμπτας, άνδρας μετεωροφένα-
κας, 
ουδέν δρώντας βόσκουσ' αργούς, ότι ταύτας μουσοποούσιν. 
{Στ.} ταύτ' άρ' εποίουν “υγράν Νεφελάν στρεπταίγλαν δάϊον 
ορμάν”, 
“πλοκάμους θ' εκατογκεφάλα Τυφώ” “πρημαινούσας τε 
θυέλλας”, 
είτ' “αερίας διεράς” “γαμψούς τ' οιωνούς αερονηχείς” 
“όμβρους θ' υδάτων δροσεράν νεφελάν”: είτ' αντ' αυτών 
κατέπινον 
κεστράν τεμάχη μεγαλάν αγαθάν κρέα τ' ορνίθεια κιχηλάν. 
{Σω.} διά μέντοι τάσδ'. ουχί δικαίως; 
{Στ.} λέξον δή μοι, τί παθούσαι, 
είπερ νεφέλαι γ' εισίν αληθώς, θνηταίς είξασι γυναιξίν; 
ου γάρ εκείναί γ' εισί τοιαύται. 
{Σω.} φέρε, ποίαι γάρ τινές εισιν; 
{Στ.} ουκ οίδα σαφώς: είξασιν δ' ούν ερίοισιν πεπταμένοισιν, 
κουχί γυναιξίν, μά Δί', ουδ' οτιούν: αύται δέ ρίνας έχουσιν. 
{Σω.} απόκριναί νυν άττ' άν έρωμαι. 
{Στ.} λέγε νυν ταχέως ότι βούλει. 
{Σω.} ήδη ποτ' αναβλέψας είδες νεφέλην κενταύρω ομοίαν 
ή παρδάλει ή λύκω ή ταύρω; 
{Στ.} νή Δί' έγωγ'. είτα τί τούτο; 
{Σω.} γίγνονται πάνθ' ότι βούλονται: κάτ' ήν μέν ίδωσι κομήτην 
άγριόν τινα τών λασίων τούτων, οίόνπερ τόν Ξενοφάντου, 
σκώπτουσαι τήν μανίαν αυτού κενταύροις ήκασαν αυτάς. 
{Στ.} τί γάρ ήν άρπαγα τών δημοσίων κατίδωσι Σίμωνα, τί 
δρώσιν; 
{Σω.} αποφαίνουσαι τήν φύσιν αυτού λύκοι εξαίφνης εγένοντο. 
{Στ.} ταύτ' άρα, ταύτα Κλεώνυμον αύται τόν ρίψασπιν χθές 
ιδούσαι, 
ότι δειλότατον τούτον εώρων, έλαφοι διά τούτ' εγένοντο. 
{Σω.} καί νύν γ' ότι Κλεισθένη είδον, οράς, διά τούτ' εγένοντο 
γυναίκες. 
{Στ.} χαίρετε τοίνυν, ώ δέσποιναι: καί νύν, είπερ τινί κάλλω, 
ουρανομήκη ρήξατε καμοί φωνήν, ώ παμβασίλειαι. 
{Χο.} χαίρ', ώ πρεσβύτα παλαιογενές, θηρατά λόγων φιλομούσων. 
σύ τε, λεπτοτάτων λήρων ιερεύ, φράζε πρός ημάς ότι χρή-
ζεις: 
ου γάρ άν άλλω γ' υπακούσαιμεν τών νύν μετεωροσοφιστών 
πλήν ή Προδίκω, τώ μέν σοφίας καί γνώμης ούνεκα, σοί δέ 
ότι βρενθύει τ' εν ταίσιν οδοίς καί τωφθαλμώ παραβάλλεις 
κανυπόδητος κακά πόλλ' ανέχει καφ' ημίν σεμνοπροσω-
πείς. 
{Στ.} ώ Γή, τού φθέγματος, ως ιερόν καί σεμνόν καί τερατώδες. 
{Σω.} αύται γάρ τοι μόναι εισί θεαί, τάλλα δέ πάντ' εστί φλύαρος. 
{Στ.} ο Ζεύς δ' υμίν, φέρε, πρός τής Γής, Ουλύμπιος ου θεός εστιν; 
{Σω.} ποίος Ζεύς; ου μή ληρήσεις. ουδ' εστί Ζεύς. 
{Στ.} τί λέγεις σύ; 
αλλά τίς ύει; τουτί γάρ έμοιγ' απόφηναι πρώτον απάντων. 
{Σω.} αύται δήπου: μεγάλοις δέ σ' εγώ σημείοις αυτό διδάξω. 
φέρε, πού γάρ πώποτ' άνευ νεφελών ύοντ' ήδη τεθέασαι; 
καίτοι χρήν αιθρίας ύειν αυτόν, ταύτας δ' αποδημείν. 
{Στ.} νή τόν 'Απόλλω, τούτό γε τοι τώ νυνί λόγω εύ προσέφυσας. 
καίτοι πρότερον τόν Δί' αληθώς ώμην διά κοσκίνου ουρείν. 
αλλ' όστις ο βροντών εστί φράσον, τούθ' ό με ποιεί τετρα-
μαίνειν. 
{Σω.} αύται βροντώσι κυλινδόμεναι. 
{Στ.} τώ τρόπω, ώ πάντα σύ τολμών; 
{Σω.} όταν εμπλησθώσ' ύδατος πολλού καναγκασθώσι φέρεσθαι 
κατακριμνάμεναι πλήρεις όμβρου δι' ανάγκην, είτα βαρείαι 
εις αλλήλας εμπίπτουσαι ρήγνυνται καί παταγούσιν. 
{Στ.} ο δ' αναγκάζων εστί τίς αυτάς -- ουχ ο Ζεύς; -- ώστε φέρεσθαι; 
{Σω.} ήκιστ', αλλ' αιθέριος δίνος. 
{Στ.} Δίνος; τουτί μ' ελελήθει, 
ο Ζεύς ουκ ών, αλλ' αντ' αυτού Δίνος νυνί βασιλεύων. 
ατάρ ουδέν πω περί τού πατάγου καί τής βροντής μ' εδί-
δαξας. 
{Σω.} ουκ ήκουσάς μου τάς νεφέλας ύδατος μεστάς ότι φημί 
εμπιπτούσας εις αλλήλας παταγείν διά τήν πυκνότητα; 
{Στ.} φέρε, τουτί τώ χρή πιστεύειν; 
{Σω.} από σαυτού 'γώ σε διδάξω. 
ήδη ζωμού Παναθηναίοις εμπλησθείς είτ' εταράχθης 
τήν γαστέρα καί κλόνος εξαίφνης αυτήν διεκορκορύγησεν; 
{Στ.} νή τόν 'Απόλλω, καί δεινά ποεί γ' ευθύς μοι καί τετάρακται, 
χώσπερ βροντή τό ζωμίδιον παταγεί καί δεινά κέκραγεν, 
ατρέμας πρώτον, παππάξ παππάξ, κάπειτ' επάγει παπα-
παππάξ: 
χώταν χέζω, κομιδή βροντά, παπαπαππάξ, ώσπερ εκείναι. 
{Σω.} σκέψαι τοίνυν από γαστριδίου τυννουτουί οία πέπορδας: 
τόν δ' αέρα τόνδ' όντ' απέραντον πώς ουκ εικός μέγα 
βροντάν; 
ταύτ' άρα καί τωνόματ' αλλήλοιν, “βροντή” καί “πορδή”, 
ομοίω. 
{Στ.} αλλ' ο κεραυνός πόθεν αύ φέρεται λάμπων πυρί, τούτο 
δίδαξον, 
καί καταφρύγει βάλλων ημάς, τούς δέ ζώντας περιφλεύει. 
τούτον γάρ δή φανερώς ο Ζεύς ίησ' επί τούς επιόρκους. 
{Σω.} καί πώς, ώ μώρε σύ καί Κρονίων όζων καί βεκκεσέληνε, 
είπερ βάλλει τούς επιόρκους, δήτ' ουχί Σίμων' ενέπρησεν 
ουδέ Κλεώνυμον ουδέ Θέωρον; καίτοι σφόδρα γ' είσ' 
επίορκοι. 
αλλά τόν αυτού γε νεών βάλλει καί Σούνιον, άκρον 'Αθηνέων, 
καί τάς δρύς τάς μεγάλας, τί μαθών; ου γάρ δή δρύς γ' επι-
ορκεί. 
{Στ.} ουκ οίδ': ατάρ εύ σύ λέγειν φαίνει. τί γάρ εστιν δήθ' ο 
κεραυνός; 
{Σω.} όταν εις ταύτας άνεμος ξηρός μετεωρισθείς κατακλεισθή, 
ένδοθεν αυτάς ώσπερ κύστιν φυσά, κάπειθ' υπ' ανάγκης 
ρήξας αυτάς έξω φέρεται σοβαρός διά τήν πυκνότητα, 
υπό τού ροίβδου καί τής ρύμης αυτός εαυτόν κατακάων. 
{Στ.} νή Δί' εγώ γούν ατεχνώς έπαθον τουτί ποτε Διασίοισιν. 
οπτών γαστέρα τοίς συγγένεσιν κάτ' ουκ έσχων αμελήσας, 
η δ' άρ' εφυσάτ', είτ' εξαίφνης διαλακήσασα πρός αυτώ 
τωφθαλμώ μου προσετίλησεν καί κατέκαυσεν τό πρόσωπον. 

{Χο.} ώ τής μεγάλης επιθυμήσας σοφίας άνθρωπε παρ' ημών, 
ως ευδαίμων εν 'Αθηναίοις καί τοίς ''Ελλησι γενήσει 
ει μνήμων εί καί φροντιστής καί τό ταλαίπωρον ένεστιν 
εν τή ψυχή καί μή κάμνεις μήθ' εστώς μήτε βαδίζων 
μήτε ριγών άχθει λίαν μήτ' αριστάν επιθυμείς 
οίνου τ' απέχει καί γυμνασίων καί τών άλλων ανοήτων 
καί βέλτιστον τούτο νομίζεις, όπερ εικός δεξιόν άνδρα, 
νικάν πράττων καί βουλεύων καί τή γλώττη πολεμίζων.