ΤΥΡΤΑΙΟΣ fragmenta 


                      ]...υι..[
]..ε θεοπρο[π
                        ]..φ..ενακ[
].μαντειασαν[
                       ]τειδεταθη.[
          ]πάντ' ειδεν.[
                      ά]νδρας ανιστ[αμεν
                    ]ι[.]ηγαλα[
                  ]..[...]θεοίσι φί[λ
   ]ω πειθώμεθα κ[
              αν εγγύτεροι γέν[εος:

αυτός γάρ Κρονίων]5 καλλιστεφάνου [5πόσις 'Ηρης
Ζεύς Ηρακλείδαις]5 άστυ δέδωκε τό[5δε,
οίσιν άμα προλιπ]5όντες Ερινεόν [5ηνεμόεντα
ευρείαν Πέλοπ]5ο[5σ]5 νήσον αφικόμ[5εθα
[                               ]γλαυκώπ[ι]δος[
4 Φοίβου ακούσαντες Πυθωνόθεν οίκαδ' ένεικαν
μαντείας τε θεού καί τελέεντ' έπεα:
άρχειν μέν βουλής θεοτιμήτους βασιληάς,
οίσι μέλει Σπάρτης ιμερόεσσα πόλις,
πρεσβυγεν<4έα>4ς τε γέροντας: έπειτα δέ δημότας άνδρας
ευθείαις ρήτραις ανταπαμειβομένους
μυθείσθαι τε τά καλά καί έρδειν πάντα δίκαια,
μηδέ τι βουλεύειν τήιδε πόλει <σκολιόν>:
δήμου τε πλήθει νίκην καί κάρτος έπεσθαι.
Φοίβος γάρ περί τών ώδ' ανέφηνε πόλει.
5 ημετέρωι βασιλήϊ, θεοίσι φίλωι Θεοπόμπωι,
όν διά Μεσσήνην είλομεν ευρύχορον,
Μεσσήνην αγαθόν μέν αρούν, αγαθόν δέ φυτεύειν:
αμφ' αυτήν δ' εμάχοντ' εννέα καί δέκ' έτη
νωλεμέως αιεί ταλασίφρονα θυμόν έχοντες
αιχμηταί πατέρων ημετέρων πατέρες:
εικοστώι δ' οι μέν κατά πίονα έργα λιπόντες
φεύγον Ιθωμαίων εκ μεγάλων ορέων.
6 ώσπερ όνοι μεγάλοισ άχθεσι τειρόμενοι,
δεσποσύνοισι φέροντες αναγκαίης ύπο λυγρής
ήμισυ πάνθ' όσσων καρπόν άρουρα φέρει.
7 δεσπότας οιμώζοντες, ομώς άλοχοί τε καί αυτοί,
εύτέ τιν' ουλομένη μοίρα κίχοι θανάτου.
10 τεθνάμεναι γάρ καλόν ενί προμάχοισι πεσόντα
άνδρ' αγαθόν περί ήι πατρίδι μαρμάμενον:
τήν δ' αυτού προλίποντα πόλιν καί πίονας αγρούς
πτωχεύειν πάντων έστ' ανιηρότατον,
πλαζόμενον σύν μητρί φίληι καί πατρί γέροντι
παισί τε σύν μικροίς κουριδίηι τ' αλόχωι.
εχθρός μέν γάρ τοίσι μετέσσεται ούς κεν ίκηται,
χρησμοσύνηι τ' είκων καί στυγερήι πενίηι,
αισχύνει τε γένος, κατά δ' αγλαόν είδος ελέγχει,
πάσα δ' ατιμίη καί κακότης έπεται.
είθ' ούτως ανδρός τοι αλωμένου ουδεμί' ώρη
γίνεται ούτ' αιδώς ούτ' οπίσω γένεος.
θυμώι γής πέρι τήσδε μαχώμεθα καί περί παίδων
θνήσκωμεν ψυχ<4έω>4ν μηκέτι φειδόμενοι.
ώ νέοι, αλλά μάχεσθε παρ' αλλήλοισι μένοντες,
μηδέ φυγής αισχρής άρχετε μηδέ φόβου,
αλλά μέγαν ποιείτε καί άλκιμον εν φρεσί θυμόν,
μηδέ φιλοψυχείτ' ανδράσι μαρνάμενοι:
τούς δέ παλαιοτέρους, ών ουκέτι γούνατ' ελαφρά,
μή καταλείποντες φεύγετε, τούς γεραιούς.
αισχρόν γάρ δή τούτο, μετά προμάχοισι πεσόντα
κείσθαι πρόσθε νέων άνδρα παλαιότερον,
ήδη λευκόν έχοντα κάρη πολιόν τε γένειον,
θυμόν αποπνείοντ' άλκιμον εν κονίηι,
αιματόεντ' αιδοία φίλαις εν χερσίν έχοντα-
αισχρά τά γ' οφθαλμοίς καί νεμεσητόν ιδείν,
καί χρόα γυμνωθέντα: νέοισι δέ πάντ' επέοικεν,
όφρ' ερατής ήβης αγλαόν άνθος έχηι,
ανδράσι μέν θηητός ιδείν, ερατός δέ γυναιξί
ζωός εών, καλός δ' εν προμάχοισι πεσών.
αλλά τις εύ διαβάς μενέτω ποσίν αμφοτέροισι
στηριχθείς επί γής, χείλος οδούσι δακών.
11 αλλ', Ηρακλήος γάρ ανικήτου γένος εστέ,
θαρσείτ': ούπω Ζεύς αυχένα λοξόν έχει:
μηδ' ανδρών πληθύν δειμαίνετε, μηδέ φοβείσθε,
ιθύς δ' ες προμάχους ασπίδ' ανήρ εχέτω,
εχθρήν μέν ψυχήν θέμενος, θανάτου δέ μελαίνας
κήρας <ομώς> αυγαίς ηελίοιο φίλας.
ίστε γάρ ως Άρεος πολυδακρύου έργ' αίδηλα,
εύ δ' οργήν εδάητ' αργαλέου πολέμου,
καί μετά φευγόντων τε διωκόντων τ' εγέ<νε>σθε
ώ νέοι, αμφοτέρων δ' ες κόρον ηλάσατε.
οί μέν γάρ τολμώσι παρ' αλλήλοισι μένοντες
ές τ' αυτοσχεδίην καί προμάχους ιέναι,
παυρότεροι θνήσκουσι, σαούσι δέ λαόν οπίσσω:
τρεσσάντων δ' ανδρών πάσ' απόλωλ' αρετή.
ουδείς άν ποτε ταύτα λέγων ανύσειεν έκαστα,
όσσ', ήν αισχρά μάθηι, γίνεται ανδρί κακά:
αργαλέον γάρ όπισθε μετάφρενόν εστι δαίζειν
ανδρός φεύγοντος δηίωι εν πολέμωι:
αισχρός δ' εστί νέκυς κατακείμενος εν κονίηισι
νώτον όπισθ' αιχμήι δουρός εληλάμενος.
αλλά τις εύ διαβάς μενέτω ποσίν αμφοτέροισι
στηριχθείς επί γής, χείλος οδούσι δακών,
μηρούς τε κνήμας τε κάτω καί στέρνα καί ώμους
ασπίδος ευρείης γαστρί καλυψάμενος:
δεξιτερήι δ' εν χειρί τινασσέτω όβριμον έγχος,
κινείτω δέ λόφον δεινόν υπέρ κεφαλής:
έρδων δ' όβριμα έργα διδασκέσθω πολεμίζειν,
μηδ' εκτός βελέων εστάτω ασπίδ' έχων,
αλλά τις εγγύς ιών αυτοσχεδόν έγχεϊ μακρώι
ή ξίφει ουτάζων δήϊον άνδρ' ελέτω,
καί πόδα πάρ ποδί θείς καί επ' ασπίδος ασπίδ' ερείσας,
εν δέ λόφον τε λόφωι καί κυνέην κυνέηι
καί στέρνον στέρνωι πεπλημένος ανδρί μαχέσθω,
ή ξίφεος κώπην ή δόρυ μακρόν έχων.
υμείς δ', ώ γυμνήτες, υπ' ασπίδος άλλοθεν άλλος
πτώσσοντες μεγάλοις βάλλετε χερμαδίοις
δούρασί τε ξεστοίσιν ακοντίζοντες ες αυτούς,
τοίσι πανόπλοισιν πλησίον ιστάμενοι.
12 ούτ' άν μνησαίμην ούτ' εν λόγωι άνδρα τιθείην
ούτε ποδών αρετής ούτε παλαιμοσύνης,
ουδ' ει Κυκλώπων μέν έχοι μέγεθός τε βίην τε,
νικώιη δέ θέων Θρηίκιον Βορέην,
ουδ' ει Τιθωνοίο φυήν χαριέστερος είη,
πλουτοίη δέ Μίδ<4εω>4 καί Κινύρ<4εω>4 μάλιον,
ουδ' ει Τανταλίσ<4εω>4 Πέλοπος βασιλεύτερος είη,
γλώσσαν δ' Αδρήστου μειλιχόγηρυν έχοι,
ουδ' ει πάσαν έχοι δόξαν πλήν θούριδος αλκής:
ου γάρ ανήρ αγαθός γίνεται εν πολέμωι
ει μή τετλαίη μέν ορών φόνον αιματόεντα,
καί δηίων ορέγοιτ' εγγύθεν ιστάμενος.
ήδ' αρετή, τόδ' άεθλον εν ανθρώποισιν άριστον
κάλλιστόν τε φέρειν γίνεται ανδρί νέωι.
ξυνόν δ' εσθλόν τούτο πόληί τε παντί τε δήμωι,
όστις ανήρ διαβάς εν προμάχοισι μένηι
νωλεμέως, αισχρής δέ φυγής επί πάγχυ λάθηται,
ψυχήν καί θυμόν τλήμονα παρθέμενος,
θαρσύνηι δ' έπεσιν τόν πλησίον άνδρα παρεστώς:
ούτος ανήρ αγαθός γίνεται εν πολέμωι.
αίψα δέ δυσμενέων ανδρών έτρεψε φάλαγγας
τρηχείας: σπουδήι δ' έσχεθε κύμα μάχης,
αυτός δ' εν προμάχοισι πεσών φίλον ώλεσε θυμόν,
άστυ τε καί λαούς καί πατέρ' ευκλείσας,
πολλά διά στέρνοιο καί ασπίδος ομφαλοέσσης
καί διά θώρηκος πρόσθεν εληλάμενος.
τόν δ' ολοφύρονται μέν ομώς νέοι ηδέ γέροντες,
αργαλέωι δέ πόθωι πάσα κέκηδε πόλις,
καί τύμβος καί παίδες εν ανθρώποις αρίσημοι
καί παίδων παίδες καί γένος εξοπίσω:
ουδέ ποτε κλέος εσθλόν απόλλυται ουδ' όνομ' αυτού,
αλλ' υπό γής περ εών γίνεται αθάνατος,
όντιν' αριστεύοντα μένοντά τε μαρνάμενόν τε
γής πέρι καί παίδων θούρος Άρης ολέσηι.
ει δέ φύγηι μέν κήρα τανηλεγέος θανάτοιο,
νικήσας δ' αιχμής αγλαόν εύχος έληι,
πάντες μιν τιμώσιν, ομώς νέοι ηδέ παλαιοί,
πολλά δέ τερπνά παθών έρχεται εις Αίδην,
γηράσκων δ' αστοίσι μεταπρέπει, ουδέ τις αυτόν
βλάπτειν ούτ' αιδούς ούτε δίκης εθέλει,
πάντες δ΄εν θώκοισιν ομώς νέοι οί τε κατ' αυτόν
είκουσ' εκ χώρης οί τε παλαιότεροι.
ταύτης νύν τις ανήρ αρετής εις άκρον ικέσθαι
πειράσθω θυμώι μή μεθιείς πολέμου.
13 αίθωνος δέ λέοντος έχων εν στήθεσι θυμόν.
14 πρίν αρετής πελάσαι τέρμασιν ή θανάτου.
17              ήρω*ες
18 [                                    α]γαλλομένη
[                                            ]α και κροκόεντα
desunt versus tres
[                                                      ]πυ[..[11.]11].[.]ν
[                                    τερ]'αεσσι Διός
19 [                                                               ].[.[11.]11].οσ[
.                                   -τ]ήράς τε λίθων κα[ί
                                                           ]ν έθνεσιν ειδομ[ένους
                                        βρ]οτολοιγός Άρης ακ[
                                                  ]ιθείηι, τούς δ' υπερα[
                                             ].[.]ν εοικότες η[
  .......]αι κοίληις ασπίσι φραξάμ[ενοι,
χωρίς Πάμφυλοί τε καί Υλλείς ηδ[έ Δυμάνες,
          ανδροφόνους μελίας χερσίν αν[ασχόμενοι.
....]δ' αθανάτοισι θεοίς επί πάντ[α τρέποντες             
    ....]ατερμ..ιηι πεισόμεθ' ηγεμ[ό
αλλ' ευθύς σύμπαντες αλοιησ<4έο>4[μεν
α]νδράσιν αιχμηταίς εγγύθεν ισ[τάμενοι.
δεινός δ' αμφοτέρων έσται κτύποσ[
ασπίδας ευκύκλους ασπίσι τυπτ[
                          ]ήσουσιν επ' αλλήλοισι π[εσόντες:
θώρηκε]ς δ' ανδρών στήθεσι αμ[φι
λοιγό]ν ερωήσουσιν ερεικόμενο[ι
αι δ' υπό] χερμαδίων βαλλόμεναι μ[εγάλων
χάλκεια]ι κ[όρυ]θες καναχήν έξου[σι
20 [                                            Διωνύσο]ιο τιθήνηι
[                                         -κό]μου Σεμέλης[]
[                                                      ]ωεμψ.[...]σει
[                                                                                             ]
[                                                                                 ].[ ]
[                                                                                 ]μενη[ ]
[                               ].[.].[.[11.]11]εικελον[..]..[ ]
[                                 ]α φέρειν
[                α]εθλοφ['ο]ροι περί νίκης
[                                  τέ]ρμ' επιδερκόμενοι
[                             καλ]λίτροχον άρμα φέροντες
[                                                                              ]όμενοι
[                                                        ]εύοντας όπισθεν
[                                      ]χαίτας υπέρ κεφαλής
[                       ]συνοίσομεν οξύν άρηα
[                                          ].θεσιν.[.].[ ]
[                                                                  ο]υδέ λογήσει
[                                                          ]σέχων[
21 χαλκ[
ουδεμ[
πιπτ[
μαρνα[
Αργέσ[τ
όσσουσ[
Αργέσ[τ
αλλαρ[
εστη..[
[
ω[
ημελ[
ουταρ[
αλλά θεοι.[
οίσι μέλει Σ[πάρτης ιμερόεσσα πόλιςς
.[...].[
φοι[
22 [].ιον
[ ]
[ ]
[ ]
[]αι
23 ο.[..]στευο[
εξείης πα[
τείχος α.[.]οστη[
οισ.μπαλλομε[
κλήρος καί ταφ[
Μεσσην<4ίω>4ν[
τείχος τερυ[
οι μέν γάρ β[
αντίοι ιστ[α
οι δ' εκτός [βελέων
εν δέ μέσοις ημείς σ.[
πύργου δυ[
λείψουσ' ιλη[δόν
οι δ' ως εκ πο[
κυ[.]αδ[
τοίς ίκελοι μ[
Ήρης αιδοίης [
εύτ' άν Τυνδαρί[δαι
24 Τυρταίου δέ Λάκαιναν ενί στέρνοισι φυλάσσων
ρήσιν, τάν αρετάν είλετο πρόσθε βίου.

Επιστροφή στα περιεχόμενα