ΣΟΛΩΝ fragmenta

1 αυτός κήρυξ ήλθον αφ' ιμερτής Σαλαμίνος, 
κόσμον επ<4έω>4ν ωιδήν αντ' αγορής θέμενος.

2 είην δή τότ' εγώ Φολεγάνδριος ή Σικινήτης 
αντί γ' Αθηναίου πατρίδ' αμειψάμενος: 
αίψα γάρ άν φάτις ήδε μετ' ανθρώποισι γένοιτο:
"Αττικός ούτος ανήρ, τών Σαλαμιναφετ<4έω>4ν".

3 ίομεν ες Σαλαμίνα μαχησόμενοι περί νήσου 
ιμερτής χαλεπόν τ' αίσχος απωσόμενοι.

4 ημετέρη δέ πόλις κατά μέν Διός ούποτ' ολείται 
αίσαν καί μακάρων θ<4εώ>4ν φρένας αθανάτων: 
τοίη γάρ μεγάθυμος επίσκοπος οβριμοπάτρη 
Παλλάς Αθηναίη χείρας ύπερθεν έχει: 
αυτοί δέ φθείρειν μεγάλην πόλιν αφραδίηισιν 
αστοί βούλονται χρήμασι πειθόμενοι, 
δήμου θ' ηγεμόνων άδικος νόος, οίσιν ετοίμον 
ύβριος εκ μεγάλης άλγεα πολλά παθείν: 
ου γάρ επίστανται κατέχειν κόρον ουδέ παρούσας 
ευφροσύνας κοσμείν δαιτός εν ησυχίηι
....................
πλουτ<4έου>4σιν δ' αδίκοις έργμασι πειθόμενοι
....................
ούθ' ιερών κτεάνων ούτε τι δημοσίων 
φειδόμενοι κλέπτουσιν αφαρπαγήι άλλοθεν άλλος, 
ουδέ φυλάσσονται σεμνά Δίκης θέμεθλα,
ή σιγώσα σύνοιδε τά γιγνόμενα πρό τ' εόντα, 
τώι δέ χρόνωι πάντως ήλθ' αποτεισομένη, 
τούτ' ήδη πάσηι πόλει έρχεται έλκος άφυκτον, 
ες δέ κακήν ταχέως ήλυθε δουλοσύνην,
ή στάσιν έμφυλον πόλεμόν θ' εύδοντ' επεγείρει,
ός πολλών ερατήν ώλεσεν ηλικίην:
εκ γάρ δυσμενέων ταχέως πολυήρατον άστυ
τρύχεται εν συνόδοις τοίς αδικ<4έου>4σι φίλους.
ταύτα μέν εν δήμωι στρέφεται κακά: τών δέ πενιχρών
ικν<4έον>4ται πολλοί γαίαν ες αλλοδαπήν
πραθέντες δεσμοισί τ' αεικελίοισι δεθέντες
.............
ούτω δημόσιον κακόν έρχεται οίκαδ' εκάστωι,
αύλειοι δ' ετ' έχειν ουκ εθέλουσι θύραι,
υψηλόν δ' υπέρ έρκος υπέρθορεν, εύρε δέ πάντως,
ει καί τις φεύγων εν μυχώι ήι θαλάμου.
ταύτα διδάξαι θυμός Αθηναίους με κελεύει,
ως κακά πλείστα πόλει Δυσνομίη παρέχει:
Ευνομίη δ' εύκοσμα καί άρτια πάντ' αποφαίνει,
καί θαμά τοίς αδίκοις αμφιτίθησι πέδας:
τραχέα λειαίνει, παύει κόρον, ύβριν αμαυροί.
αυαίνει δ' άτης άνθεα φυόμενα,
ευθύνει δέ δίκας σκολιάς, υπερήφανά τ' έργα
πραύνει: παύει δ' έργα διχοστασίης,
παύει δ' αργαλέης έριδος χόλον, έστι δ' υπ' αυτής
πάντα κατ' ανθρώπους άρτια καί πινυτά.

4a γινώσκω, καί μοι φρενός ένδοθεν άλγεα κείται,
πρεσβυτάτην εσορών γαίαν [Ι]αονίης
κλινομένην,

4c υμείς δ' ησυχάσαντες ενί φρεσί καρτερόν ήτορ,
οί πολλών αγαθών ες κόρον [η]λάσατε,
εν μετρίοισι τίθεσθε μέγαν νόον: ούτε γάρ ημείς
πεισόμεθ', ούθ' υμίν άρτια τα[ύ]τ' έσεται.

5 δήμωι μέν γάρ έδωκα τόσον γέρας όσσον επαρκείν,
τιμής ούτ' αφελών ούτ' επορεξάμενος:
οί δ΄είχον δύναμιν καί χρήμασιν ήσαν αγητοί,
καί τοίς εφρασάμην μηδέν αεικές έχειν:
έστην δ' αμφιβαλών κρατερόν σάκος αμφοτέροισι,
νικάν δ' ουκ είασ' ουδετέρους αδίκως.

6 δήμος δ' ώδ' άν άριστα σύν ηγεμόνεσσιν έποιτο,
μήτε λίην ανεθείς μήτε βιαζόμενος:
τίκτει γάρ κόρος ύβριν, όταν πολύς όλβος έπηται
άνθρωποις όποσοις μή νόος άρτιος ήι.

7 έργμασι (γάρ) εν μεγάλοις πάσιν αδείν χαλεπόν,

9 εκ νεφέλης πέλεται χιόνος μένος ηδέ χαλάζης,
βροντή δ' εκ λαμπρής γίγνεται αστεροπής:
ανδρών δ' εκ μεγάλων πόλις όλλυται, ες δέ μονάρχου
δήμος αϊδρίηι δουλοσύνην έπεσεν.
λίην δ' εξάραντ' <ου> ράιδιόν εστι κατασχείν
ύστερον, αλλ' ήδη χρή <καλά> πάντα νοείν.

10 δείξει δή μανίην μέν εμήν βαιός χρόνος αστοίς,
δείξει αληθείης ες μέσον ερχομένης.

11 ει δέ πεπόνθατε λυγρά δι' υμετέρην κακότητα,
μή θ<4εοί>4σιν τούτων μοίραν επαμφέρετε:
αυτοί γάρ τούτους ηυξήσατε ρύματα δόντες,
καί διά ταύτα κακήν έσχετε δουλοσύνην.
υμ<4έω>4ν δ' είς μέν έκαστος αλώπεκος ίχνεσι βαίνει,
σύμπασιν δ' υμίν χαύνος ένεστι νόος:
ες γάρ γλώσσαν οράτε καί εις έπη αιμύλου ανδρός,
εις έργον δ' ουδέν γιγνόμενον βλέπετε.

 12 εξ ανέμων δέ θάλασσα ταράσσεται: ήν δέ τις αυτήν
μή κινήι, πάντων εστί δικαιοτάτη.

13 Μνημοσύνης και Ζηνός Ολυμπίου αγλαά τέκνα,
Μούσαι Πιερίδες, κλύτέ μοι ευχομένωι:
όλβον μοι πρός θ<εώ>4ν μακάρων δότε, καί προς απάντων
ανθρώπων αιεί δόξαν έχειν αγαθήν:
είναι δέ γλυκύν ώδε φίλοις, εχθροίσι δέ πικρόν,
τοίσι μέν αιδοίον, τοίσι δέ δεινόν ιδείν.
χρήματα δ' ιμείρω μέν έχειν, αδίκως δέ πεπάσθαι
ουκ εθέλω: πάντως ύστερον ήλθε δίκη.
πλούτον δ' όν μέν δώσι θεοί, παραγίγνεται ανδρί
έμπεδος εκ νεάτου πυθμένος ες κορυφήν:
όν δ' άνδρες τιμώσιν υφ' ύβριος, ου κατά κόσμον
έρχεται, αλλ' αδίκοις έργμασι πειθόμενος
ουκ εθέλων έπεται, ταχέως δ' αναμίσγεται άτηι:
αρχής δ' εξ ολίγης γίγνεται ώστε πυρός,
φλαύρη μέν τό πρώτον, ανιηρή δέ τελευτάι:
ου γάρ δή<ν> θνητοίς ύβριος έργα πέλει,
αλλά Ζεύς πάντων εφοραί τέλος, εξαπίνης δέ
ώστ' άνεμος νεφέλας αίψα διεσκέδασεν
ηρινός, ός πόντου πολυκύμονος ατρυγέτοιο
πυθμένα κινήσας, γήν κάτα πυροφόρον
δηιώσας καλά έργα θεών έδος αιπύν ικάνει
ουρανόν, αιθρίην δ' αύτις έθηκεν ιδείν,
λάμπει δ' ηελίοιο μένος κατά πίονα γαίαν
καλόν, ατάρ νεφέων ουδ' έν έτ' εστίν ιδείν.
τοιαύτη Ζηνός πέλεται τίσις: ουδ' εφ' εκάστωι
ώσπερ θνητός ανήρ γίγνεται οξύχολος,
αιεί δ' ού ε λέληθε διαμπερές, όστις αλιτρόν
θυμόν έχει, πάντως δ' ες τέλος εξεφάνη:
αλλ' ο μέν αυτίκ' έτεισεν, ο δ' ύστερον: οί δέ φύγωσιν
αυτοί, μηδέ θεών μοιρ' επιούσα κίχηι,
ήλυθε πάντως αύτις: αναίτιοι έργα τίνουσιν
ή παίδες τούτων ή γένος εξοπίσω.
θνητοί δ' ώδε νο<4έο>4μεν ομώς αγαθός τε κακός τε,
εύ ρείν ήν αυτός δόξαν έκαστος έχει,
πρίν τι παθείν: τότε δ' αύτις οδύρεται: άχρι δέ τούτου
χάσκοντες κούφαις ελπίσι τερπόμεθα.
χώστις μέν νούσοισιν υπ' αργαλέηισι πιεσθήι,
ως ηγιής έσται, τούτο κατεφράσατο:
άλλος δειλός εών αγαθός δοκεί έμμεναι ανήρ,
καί καλός μορφήν ου χαρίεσσαν έχων:
ει δέ τις αχρήμων, πενίης δέ μιν έργα βιάται,
κτήσασθαι πάντως χρήματα πολλά δοκεί.
σπεύδει δ' άλλοθεν άλλος: ο μέν κατά πόντον αλάται
εν νηυσίν χρήιζων οίκαζε κέρδος άγειν
ιχθυόεντ' ανέμοισι φορ<4εό>4μενος αργαλέοισιν,
φειδωλήν ψυχής ουδεμίας θέμενος:
άλλος γήν τέμνων πολυδένδρεον εις ενιαυτόν
λατρεύει, τοίσιν καμπύλ' άροτρα μέλει:
άλλος Αθηναίης τε καί Ηφαίστου πολυτέχν<4εω>4
έργα δαείς χειροίν ξυλλέγεται βίοτον,
άλλος Ολυμπιάδων Μουσ<4έω>4ν πάρα δώρα διδαχθείς,
ιμερτής σοφίης μέτρον επιστάμενος:
άλλον μάντιν έθηκεν άναξ εκάεργος Απόλλων,
έγνω δ' ανδρί κακόν τηλόθεν ερχόμενον,
ώι συνομαρτήσωσι θεοί: τά δέ μόρσιμα πάντως
ούτε τις οιωνός ρύσεται ούθ' ιερά:
άλλοι Παιώνος πολυφαρμάκου έργον έχοντες
ιητροί: καί τοίς ουδέν έπεστι τέλος:
πολλάκι δ' εξ ολίγης οδύνης μέγα γίγνεται άλγος,
κουκ άν τις λύσαιτ' ήπια φάρμακα δούς:
τόν δέ κακαίς νούσοισι κυκώμενον αργαλέαις τε
αψάμενος χειροίν αίψα τίθησ' υγιή.
Μοίρα δέ τοι θνητοίσι κακόν φέρει ηδέ καί εσθλόν,
δώρα δ' άφυκτα θεών γίγνεται αθανάτων.
πάσι δέ τοι κίνδυνος επ' έργμασιν, ουδέ τις οίδεν
πήι μέλλει σχήσειν χρήματος αρχομένου:
αλλ' ο μέν εύ έρδειν πειρώμενος ου προνοήσας
ες μεγάλην άτην καί χαλεπήν έπεσεν,
τώι δέ κακώς έρδοντι θεός περί πάντα δίδωσιν
συντυχίην αγαθήν, έκλυσιν αφροσύνης.
πλούτου δ' ουδέν τέρμα πεφασμένον ανδράσι κείται:
οί γάρ νύν ημ<4έω>4ν πλείστον έχουσι βίον,
διπλάσιον σπεύδουσι: τίς άν κορέσειεν άπαντας;
κέρδεά τοι θνητοίς ώπασαν αθάνατοι,
άτη δ' εξ αυτών αναφαίνεται, ήν οπότε Ζεύς
πέμψηι τεισομένην, άλλοτε άλλος έχει.

14 ουδέ μάκαρ ουδείς πέλεται βροτός, αλλά πονηροί 
πάντες όσους θνητούς ηέλιος καθοράι.

15 πολλοί γάρ πλουτ<4έου>4σι κακοί, αγαθοί δέ πένονται:
αλλ' ημείς τούτοις ου διαμειψόμεθα
τής αρετής τόν πλούτον, επεί τό μέν έμπεδον αιεί,
χρήματα δ' ανθρώπων άλλοτε άλλος έχει.

16 γνωμοσύνης δ' αφανές χαλεπώτατόν εστι νοήσαι
μέτρον, ό δή πάντων πείρατα μούνον έχει.

17 πάντηι δ' αθανάτων αφανής νόος ανθρώποισιν

18 γηράσκω δ' αιεί πολλά διδασκόμενος,

19 νύν δέ (φησί) σύ μέν Σολίοισι πολύν χρόνον ενθάδ' ανάσσων
τήνδε πόλιν ναίοις καί γένος υμέτερον:
αυτάρ εμέ ξύν νηί θοήι κλεινής από νήσου
ασκηθή πέμποι Κύπρις ιοστέφανος:
οικισμώι δ' επί τώιδε χάριν καί κύδος οπάζοι
εσθλόν καί νόστον πατρίδ' ες ημέτερην.

20 <εξηκονταέτη μοίρα κίχοι θανάτου.">
αλλ' εί μοι καί νύν έτι πείσεαι, έξελε τούτο-
μηδέ μέγαιρ', ότι σ<4έο>4 λώιον επεφρασάμην-
καί μεταποίησον Λιγιαστάδη, ώδε δ' άειδε:
"ογδωκονταέτη μοίρα κίχοι θανάτου".

 21 μηδέ μοι άκλαυτος θάνατος μόλοι, αλλά φίλοισι
καλλείποιμι θανών άλγεα καί στοναχάς.

22a ειπείν μοι Κριτίηι ξανθότριχι πατρός ακούειν:
ου γάρ αμαρτινόωι πείσεται ηγεμόνι.

23 όλβιος, ώι παιδές τε φίλοι καί μώνυχες ίπποι
καί κύνες αγρευταί καί ξένος αλλοδαπός;

24 ισόν τοι πλουτ<4έου>4σιν, ότωι πολύς άργυρός εστι
καί χρυσός καί γής πυροφόρου πεδία
ίπποι θ' ημίονοί τε, καί ώι μόνα ταύτα πάρεστι,
γαστρί τε καί πλευραίς καί ποσίν αβρά παθείν,
παιδός τ' ηδέ γυναικός, επήν καί ταύτ' αφίκηται,
ώρη, σύν δ' ήβη γίνεται αρμοδίη.
ταύτ' άφενος θνητοίσι: τά γάρ περιώσια πάντα
χρήματ' έχων ουδείς έρχεται εις Αίδ<4εω>4,
ουδ' άν άποινα διδούς θάνατον φύγοι, ουδέ βαρείας
νούσους, ουδέ κακόν γήρας επερχόμενον.

25 έσθ' ήβης ερατοίσιν επ' άνθεσι παιδοφιλήσηι,
μηρών ιμείρων καί γλυκερού στόματος.

26 έργα δέ Κυπρογενούς νύν μοι φίλα καί Διονύσου
καί Μουσ<4έω>4ν, ά τίθησ' ανδράσιν ευφροσύνας,

27 παίς μέν άνηβος εών έτι νήπιος έρκος οδόντων
φύσας εκβάλλει πρώτον εν έπτ' έτεσιν.
τούς δ' ετέρους ότε δή τελέσηι θεός έπτ' ενιαυτούς,
ήβης δέ φάνει σήματα γεινομένης.
τήι τριτάτηι δέ γένειον αεοξομένων έτι γυίων
λαχνούται, χροιής άνθος αμειβομένης.
τήι δέ τετάρτηι πάς τις εν εβδομάδι μέγ' άριστος
ισχύν, ήι τ' άνδρες πείρατ' έχουσ' αρετής.
πέμπτηι δ' ώριον άνδρα γάμου μεμνημένον είναι
καί παίδων ζητείν εισοπίσω γενεήν.
τήι δ' έκτηι περί πάντα καταρτύεται νόος ανδρός,
ούδ' έρδειν έθ' ομώς έργ' απάλαμνα θέλει.
επτά δέ νούν καί γλώσσαν εν εβδομάσιν μέγ' άριστος
οκτώ τ': αμφοτέρων τέσσαρα καί δέκ' έτη.
τήι δ' ενάτηι έτι μέν δύναται, μαλακώτερα δ' αυτού
πρός μεγάλην αρετήν γλώσσά τε καί σοφίη.
τήν δεκάτην δ' εί τις μοίραν έχοι θανάτου.

28 Νείλου επί προχοήισι, Κανωβίδος εγγύθεν ακτής.

31 πρώτα μέν ευχώμεσθα Διί Κρονίδηι βασιλήϊ
θεσμοίς τοίσδε τύχην αγαθήν καί κύδος οπάσσαι.

32 ει δέ γής (φησιν) εφεισάμην
πατρίδος, τυραννίδος δέ καί βίης αμειλίχου
ου καθηψάμην μιάνας καί καταισχύνας κλέος,
ουδέν αιδ<4έο>4μαι: πλέον γάρ ώδε νικήσειν δοκ<4έω>4
πάντας ανθρώπους.

33 "ουκ έφυ Σόλων βαθύφρων ουδέ βουλήεις ανήρ:
εσθλά γάρ θεού διδόντος αυτός ουκ εδέξατο:
περιβαλών δ' άγρην αγασθείς ουκ επέσπασεν μέγα
δίκτυον, θυμού θ' αμαρτήι καί φρενών αποσφαλείς:
ήθελον γάρ κεν κρατήσας, πλούτον άφθονον λαβών
καί τυραννεύσας Αθην<4έω>4ν μούνον ημέρην μίαν,
ασκός ύστερον δεδάρθαι καπιτετρίφθαι γένος."

34 οι δ' εφ' αρπαγήισιν ήλθον: ελπίδ' είχον αφνεήν,
καδόκ[<4ε]ο>4ν έκαστος αυτών όλβον ευρήσειν πολύν,
καί με κωτίλλοντα λείως τραχύν εκφανείν νόον.
χαύνα μέν τότ' εφράσαντο, νύν δέ μοι χολούμενοι
λοξόν οφθαλμοίς ορώσι πάντες ώστε δήϊον.
ου χρεών: ά μέν γάρ είπα, σύν θεοίσιν ήνυσα,
ά[5λλ]5α δ' ου μάτην έερδον, ουδέ μοι τυραννίδος
ανδάνει βίηι τι[..].ε[ι]ν, ουδέ πιεί[ρ]ης χθονός
πατρίδος κακοίσιν εσθλούς ισομοιρίην έχειν.

36 εγώ δέ τών μέν ούνεκα ξυνήγαγον
δήμον, τί τούτων πρίν τυχείν επαυσάμην;
συμμαρτυροίη ταύτ' άν εν δίκηι Χρόνου
μήτηρ μεγίστη δαιμόνων Ολυμπίων
άριστα, Γη μέλαινα, τής εγώ ποτε
όρους ανείλον πολλαχήι πεπηγότας,
πρόσθεν δέ δουλεύουσα, νύν ελευθέρη.
πολλούς δ' Αθήνας πατρίδ' ες θεόκτιτον
ανήγαγον πραθέντας, άλλον εκδίκως,
άλλον δικαίως, τούς δ' αναγκαίης υπό
χρειούς φυγόντας, γλώσσαν ουκέτ' Αττικήν
ιέντας, ως δή πολλαχήι πλανωμένους:
τούς δ' ενθάδ' αυτού δουλίην αεικέα
έχοντας, ήθη δεσποτ<4έω>4ν τρομ<4εο>4μένους,
ελευθέρους έθηκα. ταύτα μέν κράτει
ομού βίην τε καί δίκην ξυναρμόσας
έρεξα, καί διήλθον ως υπεσχόμην:
θεσμούς δ' ομοίως τώι κακώι τε καγαθώι
ευθείαν εις έκαστον αρμόσας δίκην
έγραψα. κέντρον δ' άλλος ως εγώ λαβών,
κακοφραδής τε καί φιλοκτήμων ανήρ,
ουκ άν κατέσχε δήμον: ει γάρ ήθελον
ά τοίς εναντίοισιν ήνδανεν τότε,
αύτις δ' ά τοίσιν ούτεροι φρασαίατο,
πολλών άν ανδρών ήδ' εχηρώθη πόλις.
τών ούνεκ' αλκήν πάντοθεν ποι<4εό>4μενος
ως εν κυσίν πολλήισιν εστράφην λύκος.

37 δήμωι μέν ει χρή διαφάδην ονειδίσαι,
ά νύν έχουσιν ούποτ' οφθαλμοίσιν άν
εύδοντες είδον ...
όσοι δέ μείζους καί βίην αμείνονες,
αινοίεν άν με καί φίλον ποιοίατο.
ουκ άν κατέσχε δήμον, ουδ' επαύσατο
πρίν ανταράξας πίαρ εξείλεν γάλα:
εγώ δέ τούτων ώσπερ εν μεταιχμίωι
όρος κατέστην.

38 πίνουσι: καί τρώγουσιν οι μέν ίτρια
οι δ' άρτον αυτών, οι δέ συμμεμιγμένους
γούρους φακοίσι: κείθι δ' ούτε πεμμάτων
άπεστιν ουδ' έν, άσσ' εν ανθρώποισι γή
φέρει μέλαινα, πάντα δ' αφθόνως πάρα.

39 σπεύδουσι δ' οι μέν ίγδιν, οι δέ σίλφιον,
οι δ' όξος,

40 κόκκωνας δε άλλος, έτερος δέ σήσαμα.

43 λιπαρή κουροτρόφος:
Επιστροφή στα περιεχόμενα