Πρόκλου - Περί τής καθ' Έλληνας ιερατικής τέχνης
''Ωσπερ οι ερωτικοί από τών εν αισθήσει καλών οδώ προϊόντες επ' αυτήν καταντώσι τήν μίαν τών καλών πάντων καί νοητών αρχήν, ούτως καί οι ιερατικοί από τής εν τοίς φαινομένοις άπασι συμπαθείας πρός τε άλληλα καί πρός τάς αφανείς δυνάμεις, πάντα εν πάσι κατανοήσαντες, τήν επιστήμην τήν ιερατικήν συνεστήσαντο, θαυμάσαντες τώ βλέπειν έν τε τοίς πρώτοις τά έσχατα καί εν τοίς εσχάτοις τά πρώτιστα, εν ουρανώ μέν τά χθόνια κατ' αιτίαν καί ουρανίως, έν τε γή τά ουράνια γηΐνως. '`Η πόθεν ηλιοτρόπια μέν ηλίω, σεληνοτρόπια δέ σελήνη συγκινείται συμπεριπολούντα ες δύναμιν τοίς τού κόσμου φωστήρσιν; Εύχεται γάρ πάντα κατά τήν οικείαν τάξιν καί υμνεί τούς ηγεμόνας τών σειρών όλων ή νοερώς ή 
λογικώς ή φυσικώς ή αισθητώς: επεί καί τό ηλιοτρόπιον ώ έστιν εύλυτον, τούτω κινείται καί, ει δή τις αυτού κατά τήν περιστροφήν ακούειν τόν αέρα πλήσσοντος οίός τε ήν, ύμνον άν τινα διά τού ήχου τούτου συνήσθετο τώ Βασιλεί προσάγοντος, όν δύναται φυτόν υμνείν. 
'Εν μέν ούν τή γή χθονίως εστίν ηλίους καί σελήνας οράν, εν ουρανώ δέ ουρανίως τά τε φυτά πάντα καί λίθους καί ζώα, ζώντα νοερώς. '`Α δή κατιδόντες οι πάλαι σοφοί, τά μέν άλλοις, τά δέ άλλοις προσάγοντες τών ουρανίων, επήγοντο θείας δυνάμεις εις τόν θνητόν τόπον καί διά τής ομοιότητος εφειλκύσαντο: ικανή γάρ η ομοιότης συνάπτειν τά όντα αλλήλοις: επεί καί, εί τις θρυαλλίδα προθερμήνας υπόσχοι τώ λυχναίω φωτί μή πόρρω τού πυρός, ίδοι άν αυτήν εξαπτομένην μή ψαύουσαν τού πυρός, καί τήν έξαψιν άνωθεν τού κατωτέρω γινομένην. 'Αναλόγως ούν η μέν προθέρμανσις νοείσθω σοι τή συμπαθεία τών τήδε πρός εκείνα, η δέ προσαγωγή καί εν καλώ θέσις τή τής ιερατικής τέχνης κατά τε καιρόν τόν 
πρέποντα καί τρόπον τόν οικείον προσχρήσει τών υλών, η δέ τού πυρός διάδοσις τή παρουσία τού θείου φωτός εις τό δυνάμενον μετέχειν, η δέ έξαψις τή θειώσει τών θνητών καί τή περιλάμψει τών ενύλων, ά δή κινείται πρός τό άνω λοιπόν κατά τό μετασχεθέν υπ' αυτών σπέρμα θείον, ώσπερ τό τής εξαφθείσης θρυαλλίδος φώς. 
Καί ο λωτός δέ παρίστησι τήν συμπάθειαν, μεμυκώς μέν πρό τών ηλιακών αυγών, διαπτυσσόμενος δέ πως ηρέμα τού ηλίου πρώτον φανέντος, καί όσον υψούται τό φώς, εξαπλούμενος, καί αύθις συναγόμενος, επί δύσιν ιόντος. Τί δή ούν διαφέρει τούς ανθρώπους αίροντας ή τιθέντας <τάς> γένυς ή τά χείλη υμνείν τόν ήλιον, ή τόν λωτόν τά φύλλα συμπτύσσοντα καί αναπλούντα; Γίγνεται γάρ αντί τών γενύων ταύτα τώ λωτώ, καί ο ύμνος φυσικός. Καί τί δεί λέγειν περί φυτών οίς υπάρχει ζωής ίχνος τι γεννητικής; 'Αλλά καί λίθους έστιν ιδείν ταίς τών φωστήρων απορροίαις εμπνέοντας, ως τόν μέν ηλίτην ταίς χρυσοειδέσιν ακτίσιν ορώμεν τάς ηλιακάς ακτίνας μιμούμενον, τόν δέ Βήλου προσαγορευόμενον οφθαλμόν καί σχήμα 
παραπλήσιον έχοντα κόραις οφθαλμών καί εκ μέσης τής εν αυτώ κόρης στιλπνόν αφιέντα φώς, όν φασιν ηλίου χρήναι καλείν οφθαλμόν, τόν δέ σεληνίτην τύπω τε καί κινήσει σύν τή σελήνη τρεπόμενον, τόν δέ ηλιοσέληνον τής συνόδου τών φωστήρων τούτων οίον άγαλμα ταίς κατ' ουρανόν συνόδοις τε καί διαστάσεσιν αφομοιωθέν. 
Ούτω μεστά πάντα θεών, τά μέν εν γή τών ουρανίων, τά δέ εν ουρανώ τών υπέρ τόν ουρανόν, καί πρόεισιν εκάστη πληθυομένη σειρά μέχρι τών εσχάτων: τά γάρ εν ενί πρό τών πάντων, ταύτα εν πάσιν εξεφάνη, εν οίς καί ψυχών συστάσεις άλλων υπ' άλλοις ταττομένων θεοίς, έπειτα ζώων ηλιακών ει τύχοι πλήθος, οίον λέοντες καί αλεκτρυόνες, μετέχοντες καί αυτοί τού θείου κατά τήν εαυτών τάξιν. Καί τό θαυμαστόν όπως εν τούτοις τά ελάττονα δυνάμει τε καί μεγέθει τοίς κατ' άμφω κρείττοσίν εστι φοβερά: υποστέλλεται γάρ ο λέων, φασί, τόν αλεκτρυόνα. Τό δέ αίτιον από 
μέν τής αισθήσεως ουκ έστι λαβείν, από δέ τής νοεράς επιβλέψεως καί τής εν τοίς αιτίοις διαφοράς. 'Ενεργεστέρα γούν εστιν η τών ηλιακών συμβόλων εις τόν αλεκτρυόνα παρουσία: δηλοί δέ τών ηλιακών περιόδων συναισθανόμενος καί άδων ύμνον τώ φωστήρι προσιόντι τε καί επί τά λοιπά κέντρα τρεπομένω: διό καί άγγελοί τινες ηλιακοί ώφθησαν τοιαύτας έχοντες μορφάς, καί όντες αμόρφωτοι, φαίνονται τοίς εν μορφή κατεχομένοις ημίν μεμορφωμένοι. 
''Ηδη δέ τινα τών ηλιακών δαιμόνων λεοντοπρόσωπον φαινόμενον, αλεκτρυόνος δειχθέντος, αφανή γενέσθαι φασίν υποστελλόμενον τά τών κρειττόνων συνθήματα: επεί καί θείων ανδρών εικόνας ορώντες πολλοί ανεστάλησαν υπ' αυταίς τι τών μιαρών ενεργείν. 
`Απλώς δέ τά μέν ταίς περιόδοις τού φωστήρος συγκινείται, ως τά ειρημένα φυτά, τά δέ τό σχήμα μιμείται τών ακτίνων, ώσπερ ο φοίνιξ, τά δέ τήν εμπύριον ουσίαν, ώσπερ η δάφνη, τά δέ άλλο τι. 
''Ιδοις άν ούν τάς συνεσπειραμένας ιδιότητας εν ηλίω μεριζομένας εν τοίς μετέχουσιν αγγέλοις, δαίμοσι, ψυχαίς, ζώοις, φυτοίς, λίθοις. 
''Οθεν οι τής ιερατικής ηγεμόνες από τών εν οφθαλμοίς κειμένων τήν τών ανωτέρω δυνάμεων θεραπείαν ευρήκασι, τά μέν μίξαντες, τά δέ οικείως αναιρούμενοι: η δέ μίξις διά τό βλέπειν τών αμίκτων έκαστόν τινα έχον ιδιότητα τού θεού, ου μήν εξαρκούν πρός τήν εκείνου πρόκλησιν: διό τή μίξει τών πολλών ενίζουσι τάς προειρημένας απορροίας καί εξομοιούσι τό εκ πάντων έν γενόμενον πρός εκείνο τό πρό τών πάντων όλον: καί αγάλματα πολλάκις κατασκευάζουσι σύμμικτα καί θυμιάματα, φυράσαντες εις έν τά μερισθέντα συνθήματα καί ποιήσαντες τέχνη οποίον κατ' ουσίαν τό θείον περιληπτικόν 
καθ' ένωσιν τών πλειόνων δυνάμεων, ών ο μέν μερισμός ημύδρωσεν εκάστην, η δέ μίξις επανήγαγεν εις τήν τού παραδείγματος ιδέαν. ''Εστι δέ ότε καί μία πόα καί λίθος είς αρκεί πρός τό έργον: απόχρη γάρ πρός μέν αυτοφάνειαν τό κνέωρον, πρός δέ φυλακήν δάφνη, ράμνος, σκύλλα, κουράλιον, αδάμας καί ίασπις, πρός δέ 
πρόγνωσιν η τού ασπάλακος καρδία, πρός δέ καθάρσεις τό θείον καί τό θαλάττιον ύδωρ. 
Διά μέν ούν τής συμπαθείας προσήγοντο, διά δέ τής αντιπαθείας απήλαυνον, καθαίροντες ει τύχοι θείω καί ασφάλτω καί περιρραίνοντες θαλάττη: καθαίρει γάρ τό μέν θείον διά τό δριμύ τής οσμής, η δέ θάλαττα διά τό μετέχειν εμπυρίου δυνάμεως. 
Καί εν ταίς τελεταίς δέ καί ταίς άλλαις περί τούς θεούς θεραπείαις ζώά τε προσήκοντα εξελέγοντο καί έτερ' άττα. 'Από δή τούτων καί τών τοιούτων ορμηθέντες, τάς δαιμονίους δυνάμεις έγνωσαν, ως προσεχείς εισιν ουσίαι τής εν τή φύσει καί τοίς σώμασιν ενεργείας, καί επηγάγοντο δι' αυτών τούτων εις συνουσίαν: από δέ τούτων επ' αυτάς ήδη τάς τών θεών ανέδραμον ποιήσεις, τά μέν απ' αυτών διδασκόμενοι, τά δέ καί αυτοί κινούμενοι παρ' εαυτών ευστόχως εις τήν τών οικείων συμβόλων επίνοιαν: καί ούτω λοιπόν, τήν φύσιν καί τάς φυσικάς ενεργείας κάτω καταλιπόντες, ταίς πρωτουργοίς καί θείαις εχρήσαντο δυνάμεσι.
Επιστροφή στα περιεχόμενα