ΙΟΥΛΙΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ - ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΝ βιβλίο 3ο

ΙΟΥΛΙΟΣ ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ - ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΝ (βιβλίο 3ο)

'Ιούλιος Πολυδεύκης Κομμόδω Καίσαρι χαίρειν ... οίς μήν τών ονομάτων οι δόκιμοι τήν γλώτταν κέχρηνται, ταύτα παρ' αυτών λαβών, ει μέν πλείους ήσαν οι χρησάμενοι, τό μηδέν επισημήνασθαι περί τών ειπόντων ωήθην απαρκείν, ελαττόνων δ' όντων ένα τόν καλλιφωνότατον αυτών επελεξάμην, ώσπερ εν ταίς δίκαις είς αξιόχρεως αντί πολλών μαρτύρων αρκεί. έρρωσο κύριε.
`Επόμενον δ' άν είη τώ περί ανθρώπου λόγω διελείν γένος τε καί συγγένειαν, καί οίς άν εκάτερον τούτων ονομάζοιτο τοίς ονόμασιν. ούτω μέν γάρ ακούσαι πάντες οί τε προσήκοντες ημίν εξ οικειότητος καλούνται συγγενείς, καί Ζεύς τις συγγένειος ο τά τής συγγενείας δίκαια εφορών παρ' Ευριπίδη (TGF 1000 N). διακριτέον δ' αυτούς τώ τούς μέν από γένους ημίν ονομάζεσθαι, πρός γένους τε καί πρός αίματος, καί εν γένει καί εν αίματι, καί οικείους καί αναγκαίους καί θεών ομογνίων κοινωνούς καί τής αυτής εστίας μετόχους, γένος δ' είναι τό φύσει προσόν, ου τό νόμω προσιόν, οίον γονέας υιείς αδελφούς καί τούς πρό τούτων καί τούς εκ τούτων, εφ' ών καί η γενεά τάττεται -- 'Ισαίος (frg 136 Tur) δέ καί γένναν είρηκεν, ‘εκ τής 'Αναξίωνος γέννης καί Πολυαράτου όντα’ -- συγγένειαν δέ τό νόμω προσγινόμενον, ου τό εκ φύσεως υπάρχον, οίον γαμβρούς πενθερούς, καί όσοι τήν οικειότητα τήν πρός ημάς εκ συνθήκης αλλ' ουκ εξ ανάγκης έχουσιν. τό μέν γάρ γένος ημίν ομού τή γενέσει σύνεστι καί ουκ έστιν ότε παύσεται, η δέ συγγένεια καιρώ τ' άρχεται καί νόμω παύεται. νόμω γάρ ώσπερ συνίσταται γάμος, ούτω καί λύεται. λυθέντος γάρ άπαξ τού γάμου καί τά ονόματα τά διά τόν γάμον συναπέρχεται. διακέκρικε δ' αυτά σαφώς ''Ομηρος (θ 581).
ή τίς τοι καί πηός απέφθιτο 'Ιλιόθι πρό εσθλός εών, γαμβρός ή πενθερός; οί τε μάλιστα κηδεστοί τελέθουσι μεθ' αίμά τε καί γένος αυτών. τούτους δέ προσκηδείς `Ηρόδοτος (VIII 136) κέκληκεν. πρότερον ούν περί τού γένους, είτα περί τής συγγενείας ούτω ρητέον.
τό μέν ούν κοινόν ειπείν, γονείς, τοκείς, οι γεννήσαντες, οι σπείραντες, οι ποιήσαντες, οι τεκόντες, οι προαγαγόντες εις φώς, οι θρέψαντες, οι πατέρες -- τούτο γάρ ου κατά τού γεννήσαντος μόνον αλλά καί κατά τών άνω προγόνων φέρεται -- τό δέ καθ' έκαστον πατήρ, γονεύς, τοκεύς, ο σπείρας, ο φύσας, ο γεννήσας, ο φυτεύσας, ο ποιήσας, ο γεινάμενος, καί ως Πλάτων (Conviv 269 A saep) ο γεννήτωρ. ο δ' αυτός επί τούτου καί γεννητής έφη (Leg IX 869 B): ‘τήν τού γεννητού ψυχήν συλήσας:’ καίτοι οι γ' 'Αττικοί γεννητάς εκάλουν τούς τού αυτού γένους μετέχοντας, τά δέ γένη ταύτα καί έθνη ωνόμαζον. ερείς δέ καί ο αναθρεψάμενος, ο εκθρεψάμενος, ο εκθρέψας, ο θρέψας, ο προαγαγών εις φώς, ο δείξας τόν ήλιον: καί πολλά δ' άν τις άλλα δύναιτο ειπείν λόγω καί ουκ ονόματι. η δέ διά τούτων κτήσις πατρώα, πατρική, πάτριος, προγονική, καί ιερά πατρώα καί πάτρια καί πατρικά καί προγονικά. καί πατριάζειν δέ έλεγον 'Αθηναίοι τό πράττειν τι εκ τών πατρίων εθών, καί πάτριον στέφανον τόν τού θαλλού: καί πατρόθεν τινά καλείν λέγουσιν. ομοίως δέ μήτηρ η τεκούσα, η ωδίνασα, η γεννησαμένη ο Πλάτων (Menex 237 E), η γεννήσασα ως Σοφοκλής (TGF 967 N), η μαστόν επισχούσα, η θηλάσασα, καί τάλλα όσα επί πατέρων εις τό θήλυ σχηματισθέντα. ωσαύτως καί κτήσις μητρώα καί μητρική, καί τάλλα κατά ταυτά τοίς πατράσιν.
ελέγετο δέ τι καί μητρώον 'Αθήνησι, τό τής Φρυγίας θεού ιερόν: καί μητριάζειν τό αυτή τελείν ή επ' αυτή αγείρειν, καί μητραγύρτης ο τελεστής.
οι δ' εκ τούτων παίδες, τέκνα, φυτεύματα, γεννήματα, ποιήματα, έκγονοι, απόγονοι, διάδοχοι, κληρονόμοι, χειραγωγοί, νοσοκόμοι, γηροτρόφοι, τροφείς, ταφείς, ‘στηρίγματα οίκου’ ή βίου, επίκουροι αναγκαίοι, βοηθοί, σύμμαχοι, προαγωνισταί, συναγωνισταί. ταύτα μέν κοινά, ίδια δέ επί μέν αρρένων υιοί, υιείς, επί δέθηλειών θυγατέρες. καί μήν οί γε περί τούς γονέας εξαμαρτόντες πατραλοίας ή μητραλοίας εκάτερος αυτών καλείται: 'Ισαίος (frg 166 Tur) δέ καί πατροτύπτας λέγει, Πλάτων (Leg IX 869 B) δέ ‘πατροφόνον καί μητροκτόνον,’ Σοφοκλής (Oed R 1288) δέ πατροκτόνον. ο γάρ πατροφόντης καί μητροφόντης ποιητικόν εσχάτως. είη δ' άν εκ τούτων παιδοποιία, τεκνοποιία, παιδοτροφία, ποιήσασθαι παίδας, ανελέσθαι παίδας, φιλόπαις, άτεκνος, άπαις, φιλότεκνος, μισόπαις, φιλοτεκνία, μισοτεκνία, μισότεκνος, καί παρά Κρατίνω (I frg 287 Ko) έμπαις, πολύπαις, πολύτεκνος, εύπαις, εύτεκνος, ευτεκνία, ατεκνία, απαιδία, πολυπαιδία, πολυτεκνία, ευπαιδία. Πλάτων (Conviv 208 E, Leg VI 779 D, VI 775 C) δέ τήν παιδοποιίαν καί παιδογονίαν καί παιδουργίαν είρηκεν: εν δέ τοίς Νόμοις (XII 947 D) τάς γυναίκας είρηκε τάς παυσαμένας ‘τής παιδοποιήσεως.’ τόν δ' άπαιδα αγενή 'Ισαίος (frg 139 Tur) ωνόμασεν. η δέ μή τίκτουσα καλείται στερίφη: η γάρ άτοκος κοινόν πρός τήν μηκέτι τίκτουσαν ή μήπω τεκούσαν, ήν καί ανειλείθυιαν φίλον τοίς ποιηταίς (Eurip Jon 453) καλείν. Πλάτων (Theaet 149 B) δέ τήν παρθένον, ως ούπω λοχευθείσαν, άλοχον καλεί. ''Ομηρος (κ 522 saep) δέ καί στείραν βούν είπεν.
καί ταύτα μέν εις άλληλα αναστρέφει, ώσπερ παισί πατέρες τε καί μητέρες, ούτω παίδες γονεύσιν. καλείται δ' ο μέν πατρός ή μητρός πατήρ πάππος, καί μετά προσθήκης πάππος εκ πατρός, πάππος εκ μητρός, ή πάππος απ' ανδρών ή πάππος εκ γυναικών: αφ' ού καί τό παππάζειν παρά τοίς ποιηταίς (Hom E 408). έξεστι δέ χρήσθαι καί τώ μητροπάτωρ τε καί πατροπάτωρ, κάν ή ποιητικώτερα τήν σύνθεσιν: ή μάλλον διαλύειν πατρός πατήρ ή μητρός πατήρ. τούτον δ' Ευριπίδης (Herc 43) μήτρωα ωνόμασεν: καλείται δέ καί νέννος παρά τοίς ποιηταίς. η δέ πατρός ή μητρός μήτηρ τήθη: τήν γάρ μάμμην καί μαίαν επί ταύτης παραληπτέον, Πίνδαρος (O VI 84) δέ καί μητρομήτωρ έφη. καί αναστρέψασιν ο μέν υιού υιός υιωνός τε καί υιιδούς πάππω τε καί τήθη λέγεται, η δ' υιού θυγάτηρ αμφοτέροις υιιδή, ο δέ θυγατρός υιός θυγατριδούς, ώσπερ η θυγατρός θυγάτηρ θυγατριδή. ο δέ πάππου ή τήθης πατήρ πρόπαππος, ως 'Ισοκράτης (om Sauppe): τάχα δ' άν τούτον τριτοπάτορα 'Αριστοτέλης (frg 415 Rose) καλοί: Φαίδων δ' εν τώ Ζωπύρω καί αβελτερίαν είρηκε προπαππικήν. η δέ πάππου ή τήθης μήτηρ προτήθη, καί οι τούτων γονείς επίπαππός τε καί επιτήθη. τά δέ αντίστροφα τούτοις ονόματα έκγονός τε καί απόγονος.
μέχρι μέν δή τούτων εις ονομάτων δήλωσιν αναβαίνει τε καί καταβαίνει τό γένος. ου γάρ προσίεμαι τό παππεπίπαππος, ει καί τινες τούτο τόν τού πάππου πάππον ωνόμασαν, αλλ' εστί τούνομα δεινώς ιδιωτικόν: καίτοι Φιλωνίδης (? I frg 15 Ko) -- Νικοφών (? I frg 22 Ko) -- ο κωμικός τούτω κέχρηται, νυνί δέ Κρόνου καί Τιθωνού παππεπίπαππος νενόμισται. τά δ' από τούτων οι μέν πρόγονοι καί αρχηγοί γένους καί αρχηγέται καί οι άνω πατέρες, καί θρασύτερον ρίζαι τού γένους, πηγαί τού γένους. καλούνται δ' ούτοι καί προπάτορες: ένιοι δ' αυτούς καί γενάρχας καλούσι καί πάτρωας. οι δέ κάτω καταβαίνοντες απόγονοι καί έκγονοι: ο γάρ ίνις καί κέλωρ σφόδρα ποιητικά, καί έτι μάλλον οι άμναμοι. καλοίτο δ' άν υιός αγαπητός ο μόνος ών πατρί ή μητρί, ώσπερ καί αγαπητή θυγάτηρ η μονογενής καθ' `Ησίοδον (frg 272 Rz). καί κατά τούς πολλούς ποιητάς τηλύγετος είτε ο αγαπητός είτε ο οψίγονος, οπότε τινί πρός τώ γήρα παίς γένοιτο -- καί τηλυγέτη θυγάτηρ (Γ 175) -- ό καί μάλλον άν λέγοιτο, ως ''Ομηρος μαρτυρεί: ούτως γάρ ου τόν μονογενή τηλύγετον λέγει (Γ 175), ώστε γ' είρηκεν (E 153) ‘άμφω τηλυγέτω’ καί (I 143=285) ός μοι τηλύγετος τρέφεται θαλίη ενί πολλή, ένιοι δέ καί τηθαλλαδούν τούτον οίονται καλείσθαι: έστι δέ κυρίως ο υπό τήθης τραφείς καί διά τούτο ών υγρότερος, όν οι νύν μαμμόθρεπτον λέγουσιν. παρθενίας δ' όν τις εκ τής δοκούσης είναι παρθένου, ου νόμω συνοικήσας, εποιήσατο, καί σκότιος όν εγέννησέ τις λαθών ή έτεκέ τις λαθούσα: Εύβουλος (II frg 140 Ko) δέ ο κωμικός τό λαθρίδιον γέννημα προανάσυρμα παρθένου καταγελάστως ωνόμασεν. καί γνήσιος μέν ο εκ γυναικός αστής καί γαμετής -- ο δ' αυτός καί ιθαγενής -- νόθος δ' ο εκ ξένης ή παλλακίδος: υπ' ενίων δέ καλείται μητρόξενος. τά δέ χρήματα τά τοίς νόθοις διδόμενα νοθεία 'Αριστοφάνης (Av 1656) καλεί. εισποιητός δέ καί θετός, όν τις ου γεννήσας αλλ' ελόμενος επί τοίς χρήμασιν εποιήσατο, ώσπερ καί εκποιητός ο υπό πατρός δοθείς εις γένος άλλης οικίας.
ο δέ πατρός αδελφός θείος ή αδελφόθεος ή πατράδελφος ή πάτρως, ο δέ μητρός αδελφός θείος ή μητράδελφος ή μήτρως ή νέννος: η δέ πατρός αδελφή θεία ή πατράδελφος, η δέ μητρός αδελφή θεία ή μητράδελφος ή τηθίς. ο δ' αδελφού ή αδελφής υιός αδελφιδούς, καί η αδελφού ή αδελφής θυγάτηρ αδελφιδή. αδελφοί δ' οι μέν εκ ταυτού πατρός ομοπάτριοι καί ομοπάτορες, οι δ' εκ τής αυτής μητρός ομομήτριοι καί ομομήτορες: καί ομογάλακτας δέ τούτους καί ομογάστορας καί ομογαστρίους ονομαστέον, καί ομογνίους καί ομογόνους. ούτω δέ καί τούς διδύμους ωνόμαζον, ώσπερ καί ομόπαιδας: Πλάτων (Phil 57 D) δέ καί τήν διδυμότητα ωνόμασεν. οι γάρ σύναιμοι καί ομαίμονες, τό μέν ιδιωτών τό δέ ποιητών. αλλ' οι μέν εκ μόνου πατρός αδελφοί διαφόρων δ' όντες μητέρων αμφιμήτορες, ει δ' είεν εκ διαφόρων πατέρων, εκ μέντοι μιάς μητρός, αμφιπάτορες: ει γάρ καί μή εύρον τούνομα, αλλ' απ' εκείνου καί τούτο εγκρίνω. ένιοι δέ τούς εξ εκατέρωθεν αδελφούς αυταδέλφους καλείσθαι νομίζουσιν. ο δέ πρεσβύτερος αδελφός υπό τού νεωτέρου ηθείος καλείται. τό δ' αδελφόν τινα καλείν αδελφίζειν 'Ισοκράτης (XIX 30) λέγει. καί αδελφάς επιθυμίας. Καλλίας (I frg 22 Ko) δέ ‘†δυαδελφίδην† ταυτώ μυχώ.’ `Ηρόδοτος (III 65) δέ καί αδελφεοκτόνον ωνόμασε: τόν δ' ουκ έχοντα αδελφόν ανάδελφον ο Ξενοφών (Mem II 3. 4). οι μέν δή σύνδυο γεννηθέντες δίδυμοι καλούνται: ει δ' εκ διαφόρων τινές μητέρων είεν, επίγονος άν ο δεύτερος τώ προτέρω ονομάζοιτο. ότω δ' οι γονείς αμφότεροι περίεισιν, ούτος αμφιθαλής ονομάζεται. ο δ' ουκ έχων παίδας άπαις ή άτεκνος, ώσπερ ο ουκ έχων μητέρα αμήτωρ, καθάπερ η 'Αθηνά, καί ο ουκ έχων πατέρα απάτωρ, ως ο ''Ηφαιστος. καλοίντο δ' άν ούτω καί οι αποβεβληκότες πατέρας ή μητέρας: ούτοι δέ καί ορφανοί. καί η μέν επιγαμηθείσα παιδί προγεννηθέντι εξ ετέρας μητρυιά, ο δέ τού δευτέρου γάμου προγεννηθείς πρόγονος, ώσπερ ει καί γυναίκά τις αγάγοιτο έχουσαν υιόν ή θυγατέρα εκ προτέρου γάμου, καί τούτω πρόγονος ο παίς τε καί η παίς, ώσπερ ούτος εκείνοις επιπάτωρ: βέλτιον γάρ τούνομα τού πατρωού, ει καί Κερκιδάς (frg 9 B) αυτώ κέχρηται. τούτον δ' `Υπερείδης Πατροκλέους επί προαγωγεία (frg 140 Bl) κατηγορών μητρυιόν κέκληκε, καί Θεόπομπος ο κωμικός εν Ειρήνη (I frg 12 Ko). τούνομα μέντοι ο πρόγονος έστι μέν καί παρά Δεινάρχω (frg 28 Tur), ονομάζεται δέ καί παρά Στράττιδι (I frg 79 Ko) η πρόγονος: καί παρ' `Υπερείδη ‘εξέδωκε τήν πρόγονον τήν αυτού,’ εν τώ πρός 'Απελλαίον περί θησαυρού (frg 10 Bl). πάλιν τοίνυν αδελφών παίδες ανεψιοί, είτ' εκ πατραδέλφων είεν είτ' εκ μητραδέλφων, καί είτ' εξ αδελφού ή αδελφής, είτ' εκ δυοίν αρρένων αδελφών, είτ' εκ δυοίν θηλειών αδελφών: κατά ταύτα δέ καί αι θήλειαι ανεψιαί. οι μέντοι αυτανέψιοι ουδέν πλέον τών ανεψιών, αλλ' άντικρυς ταυτόν. Δημοσθένης (XLIII 57) δέ τής ανεψιότητος είρηκε, καί Σόλων. οί γε μήν εκ τών ανεψιών φύντες αλλήλοις ανεψιαδοί, άν τ' εκ δύο θηλειών ανεψιών ώσιν, άν τ' εκ δύο αρρένων, άν τ' εκ θηλείας τε καί άρρενος, άν τ' αυτοί δύο άρρενες ώσιν, άν τε θήλεια καί άρρην, ο μέν ανεψιαδούς η δ' ανεψιαδή: άν δέ δύο θήλειαι, άμφω ανεψιαδαί. οι δ' εκ τών ανεψιαδών αλλήλοις εξανέψιοί τε καί εξανέψιαι. τούτω δέ τώ ονόματι ου πάνυ τετριμμένω κέχρηται Μένανδρος (III frg 1010 Ko), ώ αεί μέν ου χρηστέον ως ουκ ακριβώς `Ελληνικώ, επί δέ τών ακατονομάστων πιστευτέον: ών γάρ γενών ή πραγμάτων ή κτημάτων ονόματα παρ' άλλοις ουκ έστι, ταύτα αγαπητόν άν είη καί παρά τούτου λαβείν.
καί ταύτα μέν εκ τού γένους τά ονόματα, εκ δέ τής συγγενείας κοινόν μέν οικείος, ομογενής, καί συγγενής, κάν θήλεια ή: η γάρ συγγενίς εσχάτως βάρβαρον. καί κηδεσταί μέν αλλήλοις εκατέρωθεν οι τό κήδος συνάψαντες, καί πηοί κατά τούς ποιητάς (Hom G 163), καί προσκηδείς καθ' `Ηρόδοτον (VIII 136), καί κήδος η επιγαμία κατά Θουκυδίδην (II 29. 3), καί κηδεία κατά Δημοσθένην (XXIII 157), καί κηδεύματα κατά Πλάτωνα (Leg XI 926 B). καί προμνήστριαι μέν αι συνάγουσαι τόν γάμον. -- Σικελιώται (CGF I p 217. 222 Kaib) δ' αυτάς καλούσι προμυθικτρίας, οι δ' 'Αττικοί καί μνήστριαν τήν προμνήστριαν ονομάζουσιν -- γαμβροί δ' οι εκ τής τού γήμαντος οικίας, οίον πατήρ καί μήτηρ καί οι άλλοι πάντες κατά ταυτά οι πρός γένους τώ ανδρί, πενθεροί δ' ανάπαλιν οι τή γημαμένη προσήκοντες, ει καί συγκεχύκασιν οι ποιηταί τά ονόματα, τήν χρήσιν μεταβαλόντες: Σαπφώ (frg 99 B saep) μέντοι καί τόν άνδρα αυτόν γαμβρόν καλεί. η μέν ούν γημαμένη νύμφη καλείται τώ τού γήμαντος πατρί καί τή μητρί καί νυός, ούτοι δέ τή νύμφη εκυρός καί εκυρά. η δέ τού ανδρός αδελφή τή εκείνου γυναικί γάλως, ο δέ τού γήμαντος αδελφός δαήρ. αι δ' αδελφοίς δύο συνοικούσαι εινάτερες, οι δ' αδελφάς γήμαντες ομόγαμβροι ή σύγγαμβροι ή μάλλον συγκηδεσταί, καί παρά τοίς ποιηταίς ειλίονες.
καί η μέν επί παντί τώ κλήρω τρεφομένη μόνη θυγάτηρ επίκληρος, περιόντος τε τού πατρός καί αποθανόντος: εκάλεσαν δέ τινες (Herod VI 57) αυτήν καί πατρούχον, 'Ισαίος (frg 91 Tur) δέ καί επικληρίτιν, ώσπερ καί Σόλων. ο δέ ταύτη προσήκων κατά γένος αγχιστεύς. επίδικος δ' η επίκληρος, υπέρ ής αμφισβητούσί τινες αλλήλοις ως μάλλον εις αυτούς τής αγχιστείας καθηκούσης: ανεπίδικος δ' ής ουκ ημφισβήτησάν τινες. η μέντοι κλήρον ουκ έχουσα πατρώον θήσσα καλείται, ήν ο αγχιστεύς εκδίδωσιν, άν ετέρα συνοική, ή πάντως γαμεί.

ο μέν ούν ανήρ τή γυναικί πρό τού γήμαι μνηστήρ καί μνώμενος, καί τό έργον μνηστεία καί μνηστεύσασθαι, καί μνηστή η νύμφη, ως ''Ομηρος (α 36) ‘γήμ' άλοχον μνηστήν.’ τήν δ' αυτήν καί εγγυητήν άν είποις, καί τό πράγμα εγγύην καί τό ρήμα εγγυήσασθαι καί εγγυήσαι -- Λυκούργος (frg 89 Tur) δέ καί διεγγυάν τό εγγυάν είπεν -- καί τόν γάμον υπέγγυον, ώσπερ τόν εναντίον ανέγγυον. ο δέ πενθερός εγγυά, αρμόζει, όθεν τινές τών παλαιών καί αρμοστήν τόν μνηστήρα εκάλεσαν, εκδίδωσι: καί τό πράγμα έκδοσις, καί η μή εκδοθείσα ανέκδοτος, καί τό συνεισενεγκείν εις τήν έκδοσιν συνεκδούναι. επί δέ τώ γάμω ο μέν τή κόρη νυμφίος, η δ' εκείνω νύμφη. καί η μέν σύν προικί επίπροικος, η δέ αχρήματος άπροικος. λέγοις δ' άν προίκα καί φερνήν τήν παρά τής γυναικός δόσιν -- Αισχίνης γάρ ο ρήτωρ (II 31) τήν προίκα φερνήν καλεί -- ώστ' είποις άν εισενέγκασθαι προίκα καί προσενέγκασθαι καί δούναι. αι δέ πρός τήν προίκα υποθήκαι αποτιμήματα. τά δέ παρά τού ανδρός διδόμενα δώρα έδνα καί οπτήρια καί ανακαλυπτήρια: ου γάρ μόνον η ημέρα εν ή εκκαλύπτει τήν νύμφην ούτω καλοίτ' άν, αλλά καί τά επ' αυτή δώρα. τά δέ ανακαλυπτήρια καί προσφθεγκτήρια εκάλουν. καί ‘διαπαρθένια δέ δώρα’ τά υπέρ τού τήν παρθενίαν αφελέσθαι ωνόμασεν ''Αμφις ο κωμικός (II frg 49 Ko). τήν μέντοι ου λαβούσαν έδνα ονομάσαις άν ανάεδνον `Ομηρικώς (I 146). καί ο μέν τόπος τού γάμου θάλαμος, ώσπερ ίνα ετρέφετο παρθενών, καί τόέργον παρθενεύεσθαι. καί τό επίβλημα τής γυναικός εανός καί καλύπτρα, τό δέ παρά τή ευνή παραπέτασμα παστός. τό δ' άσμα τό γαμήλιον υμήν καί υμέναιος, όθεν καί παρά τοίς ποιηταίς (Eurip Herc 834) ανυμέναιος η άγαμος, καί υμεναιώσαι τό τόν υμέναιον άσαι: καί τό αύλημα γαμήλιον. ύπερον δέ εξέδουν πρό τού θαλάμου, ώσπερ καί κόσκινον η παίς έφερεν, σημεία, ως εικός, αυτουργίας. καί τό μέν έργον ομού καί η εορτή γάμος, η δέ πρό γάμου θυσία προτέλεια καί προγάμια: ούτω δ' άν καλοίτο καί τά πρό γάμου δώρα. προτελείσθαι δ' ελέγοντο ου μόνον αι νύμφαι αλλά καί οι νυμφίοι, καί τέλος ο γάμος εκαλείτο, καί τέλειοι οι γεγαμηκότες. διά τούτο καί ''Ηρα τελεία η συζυγία: ταύτη γάρ τοίς προτελείοις προυτέλιζον τάς κόρας, καί 'Αρτέμιδι καί Μοίραις. καί τής κόμης δέ τότε απήρχοντο ταίς θεαίς αι κόραι. η δ' εκ παρθενίας τινί γημαμένη πρωτόποσις εκαλείτο: γέγραπται δέ τούνομα εν τώ τού βασιλέως νόμω: καί πρωτόπειρον δ' ωνόμασε Θεόπομπος ο κωμικός (I frg 94 Ko). προαυλία δ' η πρό τών γάμων ημέρα, καί η μετά τόν γάμον επαυλία. απαυλία δ' εν ή ο νυμφίος εις τού πενθερού απαυλίζεται από τής νύμφης. οι δέ καί τά διδόμενα δώρα τή νύμφη καλούσιν επαύλια. η δ' απαυλιστηρία χλανίς από τής νύμφης εν τοίς απαυλίοις τώ νυμφίω πέμπεται. καί τώ μέν νυμφίω τότε εν τού πενθερού παιδίον αμφιθαλές θήλυ συγκατακλίνεται, τή δέ νύμφη εν τού γαμβρού άρρεν. ο δέ καλούμενος παράνυμφος νυμφευτής ονομάζεται καί πάροχος: επί ζεύγους γάρ τάς νύμφας ως τό πολύ μετήεσαν: ει δέ πεζή αφίκοιτο η νύμφη, χαμαίπους ελέγετο. ο δ' άγων τήν νύμφην εκ τής τού πατρός οικίας νυμφαγωγός, οπότε μή ο νυμφίος μετίοι: ου νενόμιστο δέ μετιέναι τούς δευτερογαμούντας. η δέ διοικουμένη τά περί τόν γάμον γυνή νυμφεύτρια καί θαλαμεύτρια, η δέ τά πέμματα μάττουσα καί τά περί τάς θυσίας διοικουμένη δημιουργός, ο δέ πάντων τών περί τήν εστίασιν επιμελούμενος τραπεζοποιός. η δέ τροφός τής κόρης τιτθή καί μαία. καλείται δέ τις τών τού νυμφίου φίλων καί θυρωρός, ός ταίς θύραις εφεστηκώς είργει τάς γυναίκας τή νύμφη βοώση βοηθείν. η δ' επί γάμω θυσία εν τοίς φράτορσι γαμηλία, καί τό έργον γαμηλίαν εισενεγκείν. τό δέ τής παρθένου παρθενίαν αφελέσθαι διακορεύσαι λέγουσιν, ως 'Αριστοφάνης (Thesm 480) ούτός με διεκόρευσεν ούσαν επτέτιν. καί διαπαρθενεύεται δ' `Ηρόδοτος (IV 168) είρηκεν, διαπεπαρθενευμένη καί διαπεπαρθενευκότα, τό μέν πρότερον Διοκλής (I frg 16 Ko) τό δέ δεύτερον ''Αλεξις (II frg 314 Ko) οι κωμικοί. 'Αριστοφάνης δέ Γλαύκω (II frg 75 Ko) ‘καλύψας κύματος τριβωνίω διεπαρθένευσα.’ καλούνται δέ καί δάδες νυμφικαί καί στέφανος καί στολή.
καί λουτρά τις κομίζουσα λουτροφόρος, 'Αθήνησι μέν εκ τής Καλλιρρόης είτ' αύθις 'Εννεακρούνου κληθείσης, αλλαχόθι δ' όθεν άν καί τύχη: εκαλείτο δέ ταύτα καί νυμφικά λουτρά. καί δή καί κλίνη τις ωνομάζετο η μέν γαμική, η δέ παράβυστος, ή καί αυτή στρώννυται εν τώ δωματίω υπέρ τού τήν παίδα μή αθυμήσαι, ως `Υπερείδης (frg 144 Bl) έφη. ''Ομηρος (α 226) μέντοι ου τό έργον μόνον αλλά καί τήν εστίασιν καλεί γάμον: ειλαπίν' ηέ γάμος, επεί ουκ έρανος τάδε γ' εστίν. ο δέ γάμος καλοίτ' άν καί συνδυασμός, καί σύνοδος ανδρός καί γυναικός, καί συνοίκησις, καί σύνερξις, καί κοινωνία επί παίδων σπορά. καί γαμέτης μέν ο γήμας καί ανήρ καί νυμφίος καί ο συνοικών καί ο πρός γάμον ηγμένος, η δέ νύμφη γαμετή καί γυνή καί συνοικούσα καί γεγαμημένη. γήμαι δ' επί τού ανδρός λέγεται, γήμασθαι δ' επί τής γυναικός, ου γαμηθήναι. ο δέ μέλλων γαμείν μελλονύμφιος υπ' ενίων εκλήθη, ως υπό Φρυνίχου τού κωμικού (I frg 78 Ko), καί η μέλλουσα γαμείσθαι μελλονύμφη. βέλτιον δ' ως Σοφοκλής ωνόμασεν, ‘τής μελλογάμου.’ ταύτην δέ καί τάλιν καλεί, λέγων επί τού Αίμονος (Antig 627):
άρ' αχνύμενος τής μελλογάμου
τάλιδος ήκει μόρον 'Αντιγόνης,
απάτας λεχέων υπεραλγών.
μελλόποσιν δέ τόν άνδρα ωνόμασεν (TGF 965 N). ανύμφους δέ τούς αγάμους λέγουσιν, απονύμφην δ' ή απόνυμφον τόν φιλόπαιδα καί γυναικεία ομιλία δυσχεραίνοντα, όν καί μισογύνην ερείς ως τόν εναντίον φιλογύνην. εκ δέ τών αυτών άν είη καί τό ζεύξασθαι γάμον ή κήδος συνάψασθαι. καί τό αποπέμψασθαι γυναίκα: καί τό πράγμα αποπομπή καί απόπεμψις, καί αποπομπής δίκη. καί κακούν, καί δίκη κακώσεως, προικός, σίτου. καί τουναντίον απόλειψις. καί δίκη παρά τανδρός απολείψεως. η δέ μονωθείσα απ' ανδρός χήρα, καί ο μονωθείς από γυναικός χήρος: όθεν καί χηρωσταί οι τώ ερήμω γένει προσήκοντες. έποιτο δ' άν τούτοις άγαμος, νεόγαμος, πολύγαμος, αγύνης, μισογύνης, μονότροπος. τών δέ νέων κωμωδών τινές (III p 465. 315 Ko) τόν άγαμον αγάμητον ειρήκασιν, 'Αριστοφάνης (I frg 735 Ko) δέ τόν αγύνην άγυνον, Φρύνιχος (I frg 19 Ko) δέ ‘τηλικουτοσί γέρων άπαις αγύναικος.’ τόν δέ νεόγαμον νεογήμην 'Αμειψίας (I frg 34 Ko) ωνόμασεν. φίλανδρος μίσανδρος, πολύνυμφος πολυμνήστη: άγαμος δέ καί νεόγαμος καί πολύγαμος, κοινά ταύτα καί επί γυναικών. ήσαν δέ καί αγαμίου δίκαι πολλαχού, καί οψιγαμίου καί κακογαμίου εν Λακεδαίμονι.
επεί δ' έπεται γάμω τεκνοποιία τε καί τεκνοτροφία, οικεία άν είη τούτοις ονόματα κύειν, υπωγκώσθαι τήν γαστέρα, υποπεπλήσθαι, κυοφορείν, κιττάν, ωδίνειν, τίκτειν, αμβλισκάνειν. Ειλειθυίαις εύχεσθαι, τήν Λοχείαν καλείν. τήν δέ μή τίκτουσαν στερίφην ερείς, άγονον, άτεκνον, άτοκον καθ' `Ηρόδοτον (V 41): Πλάτων (Theaet 149 B) δέ καί άλοχον αυτήν κέκληκεν. 'Ανακρέων (frg 145 B) δέ δίτοκον τήν δίς τεκούσαν. τρέφειν, ανατρέφειν, εκτρέφειν, γαλακτουχείν: γάλα εύρουν, τρόφιμον, επίρρυτον. τό δέ μή έχειν γάλα αγαλακτίαν τινές ωνόμασαν. μαστόν επέχειν, θηλήν επίσχειν, θηλάζειν, θηλάζεσθαι: τήν δέ θηλάζουσαν Εύπολις (I frg 417 Ko) τιτθήν θηλάστριαν ωνόμασεν. τιτθή, τιθήνη, τροφός, τροφεύς, οίς οι τραφέντες τρόφιμοι καλούνται.
''Εποιτο δ' άν τούτοις πολίτης: ο γάρ συμπολίτης ου δόκιμον, ει καί Ευριπίδης αυτώ κέχρηται εν `Ηρακλείδαις (v 826) τε καί Θησεί (TGF 390 N), βελτίω δ' αστός, επιχώριος, εγχώριος, ημεδαπός, ομόφυλος, εγγενής, έντοπος: τό γάρ ενδάπιος ποιητικόν (Mosch II 11), καί τό ιθαγενής καί αυθιγενής ευτελέστερα. τάχα δέ βέλτιον ο αυτόχθων, οικείος, φυλέτης, δημότης, φράτηρ, μετ' εμού φρατριάζων καί μετ' εμού δημοτευόμενος, καί θεούς φρατρίους καί φιλίους νέμων. τό δ' ιερόν εις ό συνήεσαν, φρατρείον εκαλείτο, καί τό σύστημα φρατρία, οι δέ καθ' έκαστον φράτορες. καί όις φρατήρ, καί φράτριος αίξ η θυομένη τοίς φράτορσιν. εκαλούντο δέ καί φράτερες. φρατρίαι δ' ήσαν ιβ#, καί εν εκάστη γένη τριάκοντα, έκαστον εκ τριάκοντα ανδρών: εκαλούντο δ' ούτοι καί ομογάλακτες καί οργεώνες. η δ' υπέρ τών εις τούς φράτορας εισαγομένων παίδων οίνου επίδοσις οινιστήρια εκαλείτο, τό δ' ιερόν τό υπέρ αυτών μείον, καί μειαγωγείν τό εισάγειν ιερείον. κέκληται δέ ή ότι έσκωπτον ως μείον τού δέοντος, ή ότι κεκωλυμένον εισάγειν, ως μή αμιλλώντο μηδ' εμπίπτοιεν εις έριν καί ταραχήν, οι μέν ουδέν ήττον εφιλοτιμούντο, οι δ' επεβόων μείον ως ουχ υπερβαινόντων αυτών τού νόμου τό μέτρον. είποις δ' άν καί τής αυτής συμμορίας καί συμμορίτας: τούς δ' άρχοντας τών συμμοριτών καί συμμοριάρχας `Υπερείδης (frg 148 Bl) είρηκεν, ως τών φυλών φυλάρχους. ομόγλωσσος, ομοήθης, ομόνομος. οι δέ βάρβαροι αλλήλους ου πολίτας αλλά πατριώτας λέγουσιν. ''Αρχιππος (I frg 54 Ko) δέ καί συστρατιώτας καί ξυμπατριώτας έφη. Πλάτων μέντοι εν τοίς Νόμοις (VI 777 D) καί επί `Ελλήνων τό πατριώται είρηκεν. τό δ' εναντίον ξένος, αλλοδαπός, αλλότριος, αλλοεθνής, αλλόφυλος, αλλόδημος, αλλόγλωσσος, έπηλυς, επηλύτης, οθνείος: ποιητικώτερον, Πλάτων (Leg I 629 E saep) δ' αυτώ κέχρηται. μέτοικος ο τό μετοίκιον συντελών: τούτο δ' ήν ιβ# τώ δημοσίω δραχμαί καί τώ γραμματεί τριώβολον. σκαφηφόρος: ούτω δέ τούς μετοίκους ωνόμαζον, καί τάς γυναίκας αυτών υδριαφόρους, από τού έργου εκατέρους. αλλαχόθεν ήκων, επιδημών, παρεπιδημών: κάν δόξη πολίτης είναί τις ουκ ών, παρέγγραπτος, παρεγγεγραμμένος. τόν δέ τοιούτον καί υπόξυλον ωνόμαζον οι νέοι κωμικοί (III p 468. 335 Ko). καί υπόχυτον δ' οι παλαιότεροι (III p 417. 100 Ko) τόν κακώς γεγονότα, καί παρημπολημένον, ως αποφύλιον τόν φυλήν μή έχοντα. κατά δέ τών ου τελούντων τό μετοίκιον ή προστάτην μή νεμόντων απροστασίου δίκη. ένιοι δ' αυτών καί ατελείς εισί καί ομοτελείς καί ισοτελείς, οίς άν τούτ' εκ ψηφίσματος υπάρξη: καί τό έργον ισοτέλεια. οι δέ δημοποίητοι, οπόσοι εκ δόγματος κοινού πολιτείας τύχοιεν: τούτο δέ πολιτογραφείν Φίλιστος (om FHG) καλεί: τάχα δ' άν οι τοιούτοι ονομάζοιντο νεοπολίται υπό τού Πλάτωνος. αδιάτακτοι δέ καλούνται οι μή εγγεγραμμένοι εις τούς μετοίκους δέον, ή μή τελούντες τό μετοίκιον, ή τήν σκάφην μή φέροντες. ούς δή γραψάμενός τις τών αδιατάκτων είναι διήλεγχεν. κατά δέ τών παρεγγεγραμμένων ξενίας γραφή, καί δωροξενίας, άν διαφθείρωσι τούς δικάζοντας: ο δέ καταδικασθείς απεψηφισμένος, εκπεφυλλοφορημένος, καί τά ρήματα παρεγγραφήναι, ξενίας αλώναι, ξενίας αποφυγείν, εκπεφυλλοφορήσθαι, απεψηφίσθαι. τούτο δέ καί αποξενωθήναι 'Ισαίος (frg 148 Tur) καλεί. τούτοις δ' άν προσήκοι καί ο άπολις: Πλάτων (Leg VI 766 D) δέ πόλιν άπολιν τήν μηκέτ' ούσαν πόλιν. παμπόνηροι δ' οι Θεοπόμπου τού συγγραφέως (FHG I p 331. 332) αποπολίται καί αφέταιροι καί απαθηναίοι. τό μέντοι ξένον όντα εις άλλην πόλιν ελθείν ξενούσθαι καί επιξενούσθαι έλεγον, όθεν καί τήν καταγωγήν ξενώνα. θρασυξενία δέ, ει θρασύνοιτο ο ξένος. ξεναπάτην δ' Ευριπίδης (TGF 667 N) είρηκε καί (TGF 1103 N) ξενοφόνον, ξενοκτόνον δ' `Ηρόδοτος (II 115?). ο δέ τών ξένων ηγούμενος ξεναγός: ξενοτροφείν δέ παρά Δημοσθένει (XI 18), καί ξενοτροφία παρ' `Υπερείδη (frg 256 Bl). καί ξενίζειν παρά μέν τοίς πολλοίς τό εστιάν, παρά δέ Δημοσθένει (LVII 18. 19) τό τή φωνή ξενιζούση χρήσθαι: 'Ισαίος (frg 164 Tur) δέ ξενική τή φωνή είρηκεν. τά δέ δώρα ξένια Δημοσθένης (XIX 167) τε καί Ξενοφών (Cyrop III 1. 42, V 4. 14), καί τό καταγώγιον ξενώνα Πλάτων (Tim 20 C, Leg XII 953 C). τάχα δ' άν εγγύς είη τούτων πρόξενος καί η προξενία, αστόξενος, ιδιόξενος, δορύξενος, άξενος, πολύξενος, καί παρά Θουκυδίδη (III 70. 3) εθελοπρόξενος. ο μέν πρόξενος, όταν πόλεως δημοσία προξενή τις εν άλλη πόλει, ως υποδοχής τε τών εκείθεν φροντίζειν καί προσόδου τής πρός τόν δήμον καί έδρας εν τώ θεάτρω. ποιεί δέ ταύτα καί ο εθελοπρόξενος ο άγραπτον τήν προξενίαν έχων, ιδιόξενος δ' εστίν ο ιδία τινί τών ξένων φίλω χρώμενος, ως Περικλής 'Αρχιδάμω, καί καταγωγής τ' αυτώ προνοούμενος καί τάλλα συνδιοικούμενος, τών ίσων δέ καί αυτός, εί ποτε παρ' εκείνον έλθοι, μεταλαμβάνων. αστόξενος δέ κατά μέν τινας ο αυτός τώ ιδιοξένω, κατά δέ τινας ο γένει μέν ξένος τιμή δ' αστός: ενίοις δέ δοκεί ο φύσει μέν αστός δόξη δέ ξένος, ως Δαναός 'Αργείοις, από 'Ιούς τής 'Αργείας έχων τό γένος. δορύξενος δ' ο εκ τής κατά τόν πόλεμον επιμιξίας τήν γνώσιν πεποιημένος.
'Ακόλουθα δ' άν είη τούτοις φίλος, εταίρος, συνήθης, επιτήδειος, γνώριμος, προσηταιρισμένος, οικείος, ωκειωμένος, ομογνώμων, ομοήθης, ομότροπος, ομόσιτος, ομοτράπεζος, ομόσπονδος, ομωρόφιος, ομήλιξ, ισήλιξ. καί εχρήτό μοι, καί εχρώμην αυτώ: καί ο Δημοσθένης (XXI 117) που λέγει ‘καί χρώμενος είπερ τις άλλος αυτώ,’ καί ου δεί προσθείναι τό φίλω. εκ δέ τούτων εστί φιλέταιρος, πολυέταιρος, φιλία καί εταιρεία, επιτηδειότης, συνήθεια, οικειότης, γνώσις, ομογνωμοσύνη, ομοήθεια, ομοτροπία: τά γάρ από τών άλλων δυσχερή, η δ' ομηλικία ποιητικόν (Hom Γ 173 saep). ο δέ φίλιος πρός τόν πολέμιον αντίκειται, καί φιλικός εστιν ο χρήσθαι φίλοις ειδώς: αφ' ών τά επιρρήματα φιλίως καί φιλικώς. προσφιλώς δέ Ξενοφών (Memor II 3. 16, Hell II 3. 44) είρηκε, καί Θουκυδίδης (I 92 saep) προσφιλείς, 'Ισοκράτης (?) δέ προσφιλεστάτως, πολυφιλίαν δέ καί ολιγοφιλίαν 'Αντιφών (frg 75 Bl), καί πολυφίλοις `Υπερείδης (frg 267 Bl), καί πολυφιλώτερος Λυσίας (frg 328 Tur). τά δ' εναντία άγνωστος, αγνώς, αήθης, εχθρός, διάφορος, αλλότριος, αλλοτρίως έχων, ηλλοτριωμένος, απεχθής, απεχθανόμενος, απεχθώς διακείμενος, μισών, δυσμενής, διενηνεγμένος, διεστηκώς, εξεστασιασμένος: υπόπτως έχων, επιβούλως, κακοήθως, απίστως, εθελέχθρως: εθέλεχθρον δέ Κρατίνος (I frg 407 Ko) λέγει, άφιλος, άμικτος, απρόσμικτος, δύσμικτος, μισέταιρος, μισάνθρωπος, απάνθρωπος. καί αγνωσίαν, αήθειαν, έχθραν, αλλοτρίωσιν, διαφοράν, απέχθειαν, μίσος, δυσμένειαν, απιστίαν, υποψίαν, επιβουλήν, κακοήθειαν, μισεταιρίαν, απανθρωπίαν, μισανθρωπίαν.
Φιλόπολις, φιλόδημος, δημοτικός, πράος, επιεικής, εύνως έχων πρός τήν πόλιν, πρόθυμος περί τήν πόλιν, φιλότιμος, μεγαλογνώμων, δημεραστής, μεγαλοπρεπής πρός τό δημόσιον. καί ήθος φιλόπολι, φιλόδημον, δημοτικόν, πράον, επιεικές, εύνουν, πρόθυμον, φιλότιμον, μεγαλοπρεπές. καί δημεραστία, φιλοδημία, πραότης, επιείκεια, εύνοια, προθυμία, φιλοτιμία, μεγαλοπρέπεια. καί δημοτικώς, πράως, επιεικώς, προθύμως, φιλοτίμως, φιλοδήμως, μεγαλοπρεπώς, εύνως. τά δ' εναντία μισόπολις, μισόδημος, υπερόπτης, μεγάλαυχος, υπερήφανος, τυραννικός, ολιγαρχικός, μικροπρεπής, δύσνους, κακόνους, νεωτεριστής, νεωτέρων επιθυμών, ηλλοτριωμένος πρός τήν πόλιν, ου χαίρων τοίς καθεστηκόσιν, ουκ αγαπών τό ίσον, διαπτύων τούς πολλούς, καθάρματα καί πτωχούς αποκαλών.
Χορηγός, τριήραρχος, φυλής εστιάτωρ, τήν φυλήν εστιών, κρεανομίας επινέμων, διανομάς διδούς, νομάς, εισφοράς, συνεκδιδούς τισι θυγατέρας, από τών υπαρχόντων εισφέρων, τά όντα καταναλίσκων εις τό δημόσιον, εθελοντής εισφέρων, εκών, αυτεπάγγελτος, αυθαίρετος, αυτοκέλευστος, απαράκλητος, επιδιδούς επιδόσεις, ζών τή πόλει, λειτουργών, καταλειτουργών τά όντα, γυμνασίαρχος, γυμνασιαρχών. καί τά πράγματα χορηγείν, τριηραρχείν, φυλήν εστιάν, νέμειν, διανέμειν, εισφέρειν, επιδιδόναι, λειτουργείν, καταλειτουργείν, γυμνασιαρχείν. ουσίαν δ' αλειτούργητον 'Ισαίος (frg 143 Tur) είρηκεν.
'Εράν, φιλείν, στέργειν, ηττάσθαί τινος, εσπουδακέναι περί τινα, ενθέως έχειν, κατόχως, εμπύρως, διαπύρως: φλέγεσθαι τώ πόθω, εκφλέγεσθαι, υποτετύφθαι, κεκαύσθαί τινος, θερμαίνεσθαι επί τινι, εκκρέμασθαι εξ αυτού, αναπνείν, δουλεύειν, έπεσθαι, παρακολουθείν, εξηρτήσθαί τινος, έχεσθαι, ικετεύειν, δείσθαι, καθικετεύειν, αντιβολείν, παρακαλείν, ερωτομανείν, φιλεραστείν, παιδεραστείν, γυναικεραστείν, φροντίζειν επ' αυτώ, αλύειν, αλγείν, αγρυπνείν, τετρώσθαι, κατειλήφθαι, ανακείσθαί τινι. καί εραστής, καί συνεραστής δέ καί συνεπιθυμητής, ως ο Πλάτων (Clitoph 408 C): ουκ οίδα δ' ει καί επιθυμητής. φίλος δέ καί επαινέτης. τής ώρας ηττημένος, στέργων, φιλών, αγαπών, δουλεύων. εθελόδουλος, ένθεος, επίπνους, κάτοχος. εξηρτημένος, ηρτημένος, εκκρεμάμενος.
έμπυρος, διάπυρος. φλεγόμενος, επόμενος, παρακολουθών, ικετεύων, καθικετεύων, παραπίπτων, καταντιβολών, δεόμενος. φιλόπαις, παιδεραστής, παιδοφίλης ως Τηλεκλείδης (II frg 49 Ko): καί παιδοφιλήσαι Πλάτων είρηκεν ο κωμικός (I frg 247 Ko), ο μέντοι παιδέρως Ζεύς παρά τώ Τηλεκλείδη (II frg 49 Ko) πέπαικται. γυναικεραστής, γυναιμανής. αλύων, αγρυπνών, φροντίζων, τετρωμένος, τετοξευμένος, κατειλημμένος, ανακείμενος, προσκείμενος. καί γυναίκας δ' εραστρίας Εύπολις (I frg 414 Ko) είρηκεν, καί ανδρεράστριαν 'Αριστοφάνης (I frg 930 Ko). ερώμενος ερωμένη, παιδικά, στεργόμενος στεργομένη, φιλούμενος φιλουμένη, αγαπώμενος αγαπωμένη. καλός υπέρκαλος πάγκαλος, επέραστος, ωραίος, επαγωγός προσαγωγός. ανθών υπερανθών, στίλβων υπερστίλβων, λάμπων υπερλάμπων, ίμερον αφιείς: καλή υπερκάλη παγκάλη, επέραστος, ωραία, ανθούσα υπερανθούσα, στίλβουσα, λάμπουσα υπερλάμπουσα, ίμερον αφιείσα: κάλλος, ώρα, άνθος, άνθησις, λαμπρότης, στιλπνότης, αίγλη, καλλονή. έρως, ίμερος, πόθος, επιθυμία, ίυγξ, αντέρως, αφ' ού αντερών καί αντεραστής, παρά δ' Ευπόλιδι (I frg 398 Ko) καί αντερώμενος. καί τό ζηλοτυπείν δ' επί τε παίδων ωραίων καί γυναικών καί πάντων δέ τών αγαπωμένων. προσήκοι δ' άν τούτοις αξιέραστος πολυέραστος, καί κατά σύγκρισιν καί υπέρθεσιν.
Δεσπότης, δεσπόζων, κύριος, κεκτημένος -- Φρύνιχος γάρ εν Σατύροις (frg 48 N) τόν δεσπότην κεκτημένον ωνόμασεν -- εωνημένος, πριάμενος: καί ο νεώτερος δεσπότης δεσπόσυνος καί τρόφιμος. δέσποινα, δεσπόζουσα, κεκτημένη, εωνημένη, πριαμένη, τροφίμη: ου γάρ προσίεμαι τήν Σοφοκλέους (frg 938 N) δεσπότειραν ή τήν Ευριπίδου (Med 17 saep) δεσπότιν. φαυλοτάτη δέ καί η παρά τοίς νέοις κωμωδοίς (III p 466. 319 Ko) απφία καί απφίον καί απφάριον, νέας δεσποίνης υποκορίσματα. τό δέ πράγμα δεσποτεία, καί τό επίρρημα δεσποτικώς, καί τό ρήμα δεσπόζειν καί δεσπόζεσθαι: Πλάτων (Tim 44 D) δέ καί τό δεσποτούν αντί τού δεσπόζον είρηκεν. Λυσίας δέ που (frg 297 Tur) λέγει αδεσπότους, `Ηρόδοτος (IV 142) δ' ανδράποδα φιλοδέσποτα. 'Αριστοφάνης μέντοι κατά τήν τών πολλών συνήθειαν τόν δεσπότην ‘αυτόν’ κέκληκεν, ειπών εν Δράμασιν ή Κενταύρω (I frg 268 Ko) ανοιγέτω τις δώματ': αυτός έρχεται. δούλος δούλη: η δέ δουλίς `Υπερείδη (frg 235 Bl) ειρημένον φαύλόν εστιν.
οικέτης οικέτις, θεράπων θεράπαινα θεραπαινίς: ει δ' ο κατά Δωροθέου λόγος `Υπερείδου (frg 99 Bl), φησίν εν αυτώ ‘ώσπερ τό ατιμότατον θεραπόντιον.’ τό δέ πλήθος τών οικετών θεραπεία: τό γάρ θεραπουσία βιαιότερον, αλλ' η δουλεία κατά Θουκυδίδην (V 23. 3). έργον δέ δουλικόν 'Αραρώς (II frg 18 Ko), καί δουλικώτατος Ξενοφών (Cyrop VII 4. 15). καί δουλώσαι, καταδουλώσασθαι, καί δεδουλωμένος Θουκυδίδης (I 68. 3 saep). καί δούλωσις: η γάρ δουλοσύνη 'Ιωνικόν. δουλοπρεπές δέ (Apolg 30) καί δουλοπρεπέστερον Ξενοφών (Memorab II 8. 4), καί δουλοπρεπέστατα Κρατίνος (I frg 403 Ko), καί δουλοπρέπεια Θεόπομπος ο κωμικός (I frg 87 Ko). καί δουλάρια Μεταγένης, (I frg 19 Ko) καί οικετικά ονόματα Πλάτων (Soph 226 B). διάκονος, υπηρέτης, αργυρώνητος, ώνιος, οικότριψ, η δ' αντικειμένη τούτω σηκίς καλείται ή οικογενής: η γάρ ταμία τής πίστεως τούνομα. παιδίσκην δέ τήν θεραπαινίδα Λυσίας (frg 136 Tur) ωνόμασεν, ει μή αμφίβολόν εστι, πότερον ηλικίας τούνομα ή τύχης: λέγει γάρ εν τώ κατά Καλλίου ύβρεως ‘εξελθούσα αυτού η παιδίσκη τήν θύραν ανοίγνυσιν.’ τό δέ παιδίον τό εκ τών οικοτρίβων οικοτρίβαιον ωνόμαζον. τώ μέντοι ωνηθέντι οικέτη τραγήματα κατέχεον, ά εκαλείτο καταχύσματα. ανδράποδα, καί ανδραπόδια παρ' `Υπερείδη (frg 227 Bl), αφ' ών καί τό ανδραποδίσασθαι καί ανδραποδισάμενος, καί ανδραποδίσαντες παρά Θουκυδίδη (VI 62. 3), καί ανδραποδώδης παρά Ξενοφώντι (Mem IV 2. 22), καί ανδραποδωδώς παρά Πλάτωνι (Conviv 215 E), καί ανδραποδώδεις επιθυμίαι, καί ανδραποδιστικώτατα παρ' Ευπόλιδι (I frg 396 Ko). δούλα σώματα πρός αργύριον αντικατηλλαγμένα, καί από τού πρατήρος λίθου, από τού πωλητηρίου, παρά τών λαφυροπώλων, παρά τών ανδραποδοκαπήλων. ανδραποδιστής δ' εστίν ο τόν ελεύθερον καταδουλωσάμενος ή ο τόν αλλότριον οικέτην υπαγαγόμενος: καί δίκη δέ κατά τών ανδραποδιστών ελευθεροπρασίου. σώματα δ' απλώς ουκ άν είποις, αλλά δούλα σώματα. καλούνται δέ καί παίδες οι δούλοι παρά τοίς 'Αττικοίς, κάν ώσι πρεσβύτεροι: λάτρις δέ καί αμφίπολος καί πρόσπολος ου καθ' ημάς. καί ίνα μέν κολάζονται οι δούλοι, μυλώνες καί ζητρεία καί ζώντεια καί αλφιτεία καί χονδροκοπεία. οι δέ στιζόμενοι στιγματίαι καί στίγωνες, ώσπερ οι μαστιγούμενοι μαστιγίαι. τό δέ δείσθαι μαστίγων μαστιγιάν Εύπολις (I frg 429 Ko) είρηκεν. αι δέ μάστιγες υστριχίδες, ιμάντες, ρυτήρες. τό δέ μαστιγώσαι καί τυπτήσαι, ξάναι κατά νώτου πολλάς, παίσαι, πληγάς εντείναι, πληγάς εμβαλείν. `Υπερείδης (frg 200 Bl) δ' έφη ‘κρεμάσας εκ τού κίονος εξέδειρεν, όθεν καί μωλώπων έτι νύν τό δέρμα μεστόν έχει:’ καίτοι επί τούτοις ουκ άν τις είποι τό δείραι. έστι δ' εκ τούτου φιλόδουλος, πολύδουλος, εθελόδουλος, άδουλος, καί αδούλευτος, ως τούς Λακεδαιμονίους 'Ισαίος (frg 140 Tur) λέγει. καί εύδουλος δέ ο τοίς δούλοις εύ χρώμενος παρά Φερεκράτει (I frg 212 Ko), καί τό δράμα Δουλοδιδάσκαλος: παρά Κρατίνω (I frg 81 Ko) δ' ο κακόδουλος είρηται. εθελοδουλεία, πολυδουλεία, αειδουλεία. εωνήσθαι, ωνητιάν, πρίασθαι, πωλήσαι, πωληταί, πωλητήρια. καί ωνητός ωνητή, καί τόν ωνητήν ως 'Ισαίος (frg 173 Tur), καί τόν αυτωνητήν ως Δείναρχος (inc orat frg 11 Tur). προσήκοι δ' άν τοίς δούλοις τό τε πράγμα η δουλεία καί τό ρήμα τό δουλεύειν καί τό δεδουλώσθαι. καί τά δουλικά παρά Δημοσθένει (LVII 45), αφ' ού καί τό επίρρημα τό δουλικώς. καί τό δουλώσασθαι δέ καί τό καταδουλώσασθαι, καί όσα από τούτων σχηματίζεται. καί τό συγκαταδουλώσασθαι παρ' `Υπερείδη (frg 272 Bl), καί οι συνδουλεύοντες παρά Δεινάρχω (inc orat frg 32 Tur). σύνδουλοι δέ λέγει Λυσίας (frg 331 Tur) καί Ευριπίδης (Jon 1109), `Υπερείδης (frg 272 Bl) δέ καί οι πλείους ομόδουλον λέγουσιν: ένιοι δ' οίονται ομόδουλον μέν τόν τής αυτής τύχης, σύνδουλον δέ τόν τού αυτού δεσπότου. καί οικέται δέ καί ‘οικετικά ονόματα’ παρά Πλάτωνι (Soph 226 B): οι μέντοι ποιηταί καί τούς άλλους οικείους οικέτας ωνόμαζον, όπου γε καί (Sophocl TGF 782 N) ‘περιστεράν οικέτιν.’ πελάται δέ καί θήτες ελευθέρων εστίν ονόματα διά πενίαν επ' αργυρίω δουλευόντων.

μεταξύ δ' ελευθέρων καί δούλων οι Λακεδαιμονίων είλωτες, καί Θετταλών πενέσται, καί Κρητών κλαρώται καί μνωίται καί Μαριανδυνών δωροφόροι, καί 'Αργείων γυμνήτες, καί Σικυωνίων κορυνηφόροι. τούς μέντοι εις ελευθερίαν τών ειλώτων αφιεμένους οι Λακεδαιμόνιοι νεοδαμώδεις καλούσιν. ο δέ τής δουλείας αφειμένος τών δούλων απελεύθερος καί εξελεύθερος, απηλευθερωμένος. καί απελευθερώσαι απελευθερωθήναι, καί απελευθέρωσις καί απελευθερία. καί Δημοσθένης (frg 54 Tur) φησίν εξελευθερικούς νόμους καί απελευθερικούς νόμους. κατά μέντοι τών αποστάντων αποστασίου δίκη εστίν. φαίης δ' άν τιμήν καταβαλείν, αργύριον εισενεγκείν, αντικαταλλάξασθαι χρήματα.
Τραπεζίτης, αργυρογνώμων, αργυραμοιβός, δοκιμαστής, επικαθήμενος τραπέζη: τράπεζα πολυάργυρος, τραπέζης αφορμαί. τήν δέ τράπεζαν Δημοσθένης (XLV 33) καί ξύλον ωνόμασεν: εκάλουν δ' αυτήν καί πίνακα. αργυρίου αλλαγή ο καλούμενος κόλλυβος. ενέχυρα λύσιμα, κατενεχυριάζειν. οφείλειν, δανείζεσθαι, δανείζειν, προΐεσθαι αργύριον. υποθήκην θείς ο δανειζόμενος, υποθήκην θέμενος ο δανείζων. χρέα, καί τού χρέους. δανείσματα, οφειλήματα, εκδόσεις, εκδιδόναι, έγγυα δανείσματα, ναυτικά: τά γάρ οφλήματα καί τό οφλείν επί τών καταδικασθέντων εις αργύριον. όρους εφιστάναι χωρίω: σανίς δ' ήν ή στήλη τις δηλούσα ως έστιν υπόχρεών τινι τό χωρίον. επί δέ τούτου έλεγον καί τό εστίχθαι τό χωρίον, ως τό εναντίον άστικτον. τό δέ υπόχρεων χωρίον ελέγετο καί υπόβολον. χρήστης κυρίως μέν ο δεδανεισμένος, πολλάκις δέ καί ο δανειστής. ούτος δέ καί τοκιστής, τοκογλύφος, τοκίζων, όθεν καί τό ‘τοκίζεται αυτώ αργύριον’ παρ' `Υπερείδη (frg 273 Bl), τόκους εκλέγων, οβολοστάτης. εκείνος δ' υπόχρεως, κατάχρεως, υπέρχρεως. καλείται δέ τό μέν κεφάλαιον αρχαίον, τό δ' έργον τόκος. ο δ' ουκ εκτίσας κατά προθεσμίαν υπερήμερος, καί τό πράγμα υπερημερία.
'Αργύριον δόκιμον, επίσημον, γνήσιον, καθαρόν, αμιγές, άκρατον, ακίβδηλον, έντυπον, ακριβές, νόμιμον, ακέραιον, αδιάφθορον, άδολον, άχραντον, ανεπιβούλευτον: τό δ' εναντίον παράσημον, παρασεσημασμένον, χαλκόκρατον, Θιβρώνειον, κίβδηλον, κεκιβδηλευμένον, αφ' ού καί τό πράγμα κιβδηλεία (Leg XI 916 D) καί κιβδηλεύματα (Leg XI 917 E) παρά Πλάτωνι, ώσπερ καί ο κιβδηλεύων (Leg XI 917 B), παρατετυπωμένον, παρακεχαραγμένον, άσημον παρεγκεκραμένον, υπόχαλκον. τό δ' αργύριον καλείται καί χρήματα καί νόμισμα, ώσπερ καί τό χρυσίον. αργύρια δέ κατά πλήθος ήκιστα λέγουσιν οι 'Αττικοί, είρηται δ' εν Κωκάλω (novum) καί Νήσοις (frg 397 Ko) 'Αριστοφάνους. λέγοιτο δ' άν κόψαι νόμισμα, ενσημήνασθαι, τυπώσαι, εντυπώσαι, εντυπώσασθαι. τό δέ τοιούτον αργύριον επίσημον ελέγετο, ως τό εναντίον άσημον.
'Αργύρεια μέταλλα καί χρύσεια, μεταλλεύειν, ορύττειν, επικατατέμνειν, καινοτομείν, καινοτομία. ούς δέ κατέλιπον μέσους κίονας οι μεταλλείς ανέχειν τήν γήν, ούτοι μεσοκρινείς ωνομάζοντο. υπόχρυσος γή, υπάργυρος γή. κάθαρσις αργύρου, κάθαρσις χρυσού. χρυσός άπεφθος, ειλικρινής: άργυρος καθαρός, εκκεκαθαρμένος. 'Αρυανδικόν αργύριον, καί οι Δαρεικοί από Δαρείου, ως επ' εκείνου ακριβωθέντος εις κάθαρσιν τού χρυσίου. ευδόκιμος δέ καί ο Γυγάδας χρυσός καί οι Κροίσειοι στατήρες. χρυσός, άργυρος, ορείχαλκος, σίδηρος, καττίτερος, μόλυβδος, ύαλος. χρυσίτις γή, αργυρίτις, σιδηρίτις. χρυσοχοείν, χαλκεύειν: χρυσοχόος, χαλκεύς, σιδηρεύς. μολυβδοχοήσαι.
Περί τού πολύ: άπλατον, άπλετον, άπειρον, αμύθητον, αμέτρητον, αναρίθμητον, ανεξαρίθμητον, ανήριθμον, πάμπολυ, παμπληθές, άπιστον τώ πλήθει, αδιήγητον. πάμμεγα, μέγα, μέγιστον, παμμέγεθες, υπερμέγεθες, υπέρογκον, εξαίσιον, ευμέγεθες. καί τό εναντίον μικρόν, ολίγον, βραχύ, σύμμετρον, συμμεμετρημένον, ευαρίθμητον.
''Εστηκεν, ησυχάζει, μένει, ατρεμεί, καθησυχάζει, ηρεμεί, εφ' ησυχίας εστίν, αναμένει, περιμένει, ακινητεί, ακίνητός εστιν, εστηκώς, στάσις, ορθοστάδην, ησυχία, μονή. κάθηται, καθίζει, καθέζεται, ανακαθιζόμενος ως Πλάτων (Phaedo 60 B). Ξενοφών (An III 5. 17, Cyrp VI 1. 23) δέ τό εκάθισεν επί τού καθίσαι εποίησεν: καθήμεθα δ' αντί τού εκαθήμεθα Δημοσθένης (XIX 155 et 166), καί καθήστο αντί τού εκάθητο Πλάτων (Rpl I 328 C, V 449 B, Euthyd 271 A). καί καθέδρα, έδρα, θρανίον, θράνος, θρόνος, θάκος, έδρανον, δίφρος, καί δίφρος οκλαδίας: τό γάρ σκολύθριον υπομόχθηρον, καί τό εδώλιον άλλης εστί χρείας. βάθρον: ούτω δέ ωνομάζετο καί η τών ανδριάντων βάσις: αφ' ού τό βέβηκε καί βεβηκέναι καί τά από τούτων κατά τάς τών προθέσεων προσθέσεις. καί αναβάδην καθήμενος, καί βάδην υποχωρών. τό δέ θακείν ουκ άν είη πρός ημών, καθήμενος δέ καί καθίζων καί καθιζόμενος καί καθεζόμενος. επί δέ τών εστηκότων συμβεβηκώς άμφω τώ πόδε, προβεβηκώς τόν έτερον, διαβεβηκώς: ανίσταται, διανίσταται, εξανίσταται, επανίσταται, απανίσταται. έστι δέ καί ανδριάντος στάσις καί ανάστασις καί πόλεως ανάστασις -- η αναστάτωσις -- παρά Δημοσθένει (I 5) καί τειχών καί οικοδομημάτων καί ‘ανάστατα εποίησαν τά ταύτη χωρία’ είρηται παρά Θουκυδίδη (VIII 24. 3).
Βαδίζει, βαδίζων, βάδην, βάδισις, βαδιεί. βαδιστικός παρ' 'Αριστοφάνει (Ran 128), παρά δέ Κρατίνω (I frg 392 Ko)
βαδισματίας, παρά δέ Πλάτωνι τώ φιλοσόφω (Charm 160 C) βαδισμός, καί παρά Θουκυδίδη (V 70) ‘μετά ρυθμού βαίνοιεν’ αντί τού βαδίζοιεν. πορεύεται, πορευόμενος, όθεν καί πορεία, καί πορεία τά οχήματα. προάγει, προάγων, υπάγει, υπάγων: έστι δ' οίον ηγείται καί άγει. βαίνει, προβαίνει, αποβαίνει, αναβαίνει, προσβαίνει. καί ανάβασις καί αναβασμοί καί αναβεβασμένοι ίπποι: καί οι τοίς αναβαίνουσι βοηθούντες αναφέρουσιν αυτούς ορθαίν ταίν χεροίν ή σιμαίν ταίν χεροίν. καταβαίνει, κατέρχεται. καί κάτεισιν επί τού μέλλοντος χρόνου. πρόεισι, περιπατεί, αφ' ού καί περίπατος. τρέχει, αφ' ού δρόμος, θεί, επείγεται. σχολαίος περίπατος καί σπουδαίος καί ηρεμαίος, καί σπουδή. ηπειγμένως βαδίζων, καί σχολή περιπατεί καί ηρέμα, καί ηπειγμένος περίπατος, καί τό `Ησιόδου (Op 731) προβάδην. άλλης δέ χρείας βαίνειν, αναβαίνειν, καί αναβάτας επί τών εν ταίς αγέλαις οχείων.
Φέρει, φέρεται, φορείον, φορείς, φοράδην, φορά, εκφορά, καί επί σκευών καί επί νεκρών: ‘επιφορά’ γάρ τό τώ μισθώ προστιθέμενον, ως Θουκυδίδης (VI 31. 3): καί αποφορά ουχ η αποκομιδή μόνον, αλλά καί η τών φόρων καταβολή καί πνεύματος αποβολή. είποις δ' άν επί τών φερόντων άραι, ενεγκείν ανενεγκείν, κομίσαι, ανακουφίσαι.
`Οδού δ' ηγεμών αγωγός: ο γάρ αγωγεύς ευτελέστερον. εν μέντοι τώ πλήθει καί αγωγοί καί αγωγείς ρυτοί. υφηγητής εξηγητής, προηγεμών προηγητής, παρά δέ Κέβητι καί καθηγητής, ώσπερ καί παρά τοίς τραγωδοίς (TGF adesp 591). λέγοις δ' άν οδόν δείξαι, οδού ηγήσασθαι προηγήσασθαι υφηγήσασθαι καθηγήσασθαι,οδόν φήναι. τά δέ πράγματα οδού υφήγησις, εξήγησις, δείξις, αγωγή, μήνυσις, ηγεμονία. οδός δ' άπορος δύσπορος δυσπόρευτος, ατριβής, απάνθρωπος, αγρία, σκολιά, ασαφής, αφανής, δύσοδος, δυσπρόσοδος, έρημος, άμικτος απρόσμικτος, δύσβατος δυσπρόσβατος, δυσεύρετος. άνιππος δέ καί αναμάξευτος `Ηρόδοτος (II 108) λέγει. ορεία, ορθία, ανατεταμένη καί τά τοιαύτα εν τώ πρώτω (¶ 187) έχεις. τό δ' εναντίον εύπορος, ευθυτενής, λεωφόρος, αμαξιτός αμαξήλατος, ιππάσιμος ιππόκροτος, επίδρομος, λεία, σαφής, προφανής εκφανής, τετριμμένη, τρίβος, στίβος, ήμερος, πολυάνθρωπος, ευεπίμικτος, ομαλή. τά δέ τούτοις πρόσφορα τό πρό τούτου βιβλίον εν τοίς ιππασίμοις χωρίοις (I ¶ 186) περιέχει.
Χαρά, ηδονή, φαιδρότης, ευθυμία, ευφροσύνη, χαρμονή, ίλεως διάθεσις, ευθενία, θυμηδία, τέρψις, τερπνότης, απόλαυσις: η γάρ περιχάρεια τό αμέτρως χαίρειν υποδηλοί. χαίρειν, ήδεσθαι, φαιδρύνεσθαι, ευθυμείν ευθυμείσθαι, ευφραίνεσθαι, ευσθενείν, θάλλειν, τέρπεσθαι, απολαύειν, γεγηθέναι: τούτου δέ τό πράγμα ουκ έστιν, ώσπερ ουδέ τού γάνυσθαι. τερπνώς, ηδέως, φαιδρώς: τά γάρ εκ τών άλλων επιρρήματα πονηρά. μετοχαί δέ τέρπων, αλλά καί έτερψεν: τό γάρ ήδων 'Ιωνικόν, καί τό ήσε σπάνιον μέν παρ' ημίν, 'Ανακρέων (frg 148 B) δ' αυτό είρηκεν, ''Ιων καί ποιητής ανήρ. αλλ' ευφραίνων καί εύφρανε, καί χαίρων, ηδόμενος, φαιδρυνόμενος, ευθυμούμενος, ευφραινόμενος, γεγηθώς, γανύμενος. καλόν δ' όνομα από τούτου τό γάνος. ίσως δ' άν αυτοίς προσήκοι καί τό άλυπος καί αλύπως: Πλάτων (Leg XII 958 E) δέ καί αλυπήτως έφη, ώσπερ Σοφοκλής (Trach 168, O C 1662) αλύπητον.
λύπη, ανία, αλγηδών, αθυμία δυσθυμία βαρυθυμία, αχθηδών, άση, άλυς, κατήφεια: η γάρ περιωδυνία τήν υπερβολήν τής αμέτρου λύπης εμφανίζει. καί λυπείσθαι, ανιάσθαι, αλγείν, αθυμείν δυσθυμείν βαρυθυμείν, άχθεσθαι, αλύειν, ασάσθαι. καί λυπηρώς, αλγεινώς, ανιαρώς, επαλγώς, αθύμως δυσθύμως: ου γάρ άν καί βαρυθύμως είποις, αχθεινώς δέ καί ασηρώς. άλλης δέ χρείας πάθος πάθημα, πένθος, δυστυχία, ατυχία, συμφορά, δυσποτμία, κακοδαιμονία, δυσπραγία κακοπραγία. παθείν, πενθείν, δυστυχείν ατυχείν -- Θουκυδίδης (II 60. 3) δέ καί κακοτυχείν -- επί συμφοράς είναι, συμφορά περιπεσείν, κακοπραγείν, καί πενθικώς πράττειν. δυστυχώς ατυχώς, δυσπότμως. έστι δέ καί καθ' έτερον χρείας είδος δακρύειν οικτείρεσθαι, οδύρεσθαι αποδακρύειν, κλαίειν ανακλαίειν, αποθρηνείν, οικτίζεσθαι, ολοφύρεσθαι, κατοδύρεσθαι. Ξενοφών δέ ποιητικωτέρως καί γοωμένη που (Cyrop IV 6. 9) λέγει.
παραμυθείσθαι, παρηγορείν παρηγορείσθαι, επικουφίζειν, επελαφρύνειν, αναφέρειν, ανιστάναι, επεγείρειν, νουθετείν, επανορθούσθαι, σωφρονίζειν. παραμυθία παραμύθιον, παρηγορία, κουφισμός επικουφισμός καί παρά Θουκυδίδη (VII 75. 6) κούφισις, νουθεσία, σωφρονισμός, επανόρθωσις, παραψυχή, αφ' ού ρήμα ουκ έστιν, ώσπερ ουδ' απ' ενίων ρημάτων ονόματα. λόγοι δέ παραμυθητικοί, παρηγορικοί, νουθετικοί, σωφρονιστικοί, καί άλλης χρείας λόγοι επιτάφιοι, επικήδειοι, ελεγεία, επιγράμματα. πάθος δέ δυσπαραμύθητον, ευπαραμύθητον, απαραμύθητον. επιχαίρειν, εφήδεσθαι, καταχαίρειν. 'Ισοκράτης (VIII 87) δ' έφη καί ‘συνηδόμενοι ταίς ημετέραις συμφοραίς’ αντί τού εφηδόμενοι. επεμβαίνειν, καταγελάν, καταχλευάζειν. καί όνομα παρά Θουκυδίδη (III 67. 4) οι επίχαρτοι, ώσπερ καί οι καταγέλαστοι: τό γάρ παρά Ποσειδίππω (III frg 42 Ko) επίχαρμα μοχθηρόν. Φιλωνίδης (I frg 11 Ko) δέ τόν επιχαίροντα επιχάρτην είρηκεν: αλλά καί τούτο φαύλον, ώστε βέλτιον μή ονόμασι χρήσθαι αλλά μετοχαίς. καίτοι ό γε επιχαιρέκακος ανεκτόν.
ευτυχία, ευπραγία, ευποτμία, ευπραξία. συγχαίρειν, συνήδεσθαι, συνευτυχείν, ή βασκαίνειν, φθονείν.
Τάφος, μνήμα, μνημείον, μνημόσυνον, ηρία, θήκαι, σοροί, πύελοι, ληνοί. χώμα χώσαι, χώμα εγείραι, χώμα περιβαλέσθαι, στήλην αναστήσαι, επίγραμμα επιγράψαι, χοάς χέασθαι, εναγίσαι. εναγίσματα, κτερίσματα, προθέσεις, εκφοραί, ένατα, τριακάδες, γενέσια, νεκύσια: ταύτα γάρ επί θεραπεία τών απηλλαγμένων ενενόμιστο.
Ποταμοί δέ μεγάλοι, υπερμεγέθεις, βαθείς, πλατείς, αέναοι αείνεω, αείρρυτοι, ανελλιπείς, ανενδεείς, κυματίαι, νεανικοί, ναυσίποροι, πλωτοί, ναυσιπέρατοι, ου διαβατοί, βίαιοι, ρόθιοι, ροώδεις, εύρωστοι: καί λόγω: ούς ουκ άν τις περάσειεν άνευ νεών, άποροι ότι μή ναυσίν, ούς διά μέγεθος εργώδες τό πλεύσαι. ισομέτρητοι θαλάττη, ισοπληθείς, ενάμιλλοι, σφαλερόνηκτοι. τό δ' εναντίον χείμαρροι, χαράδραι, υδρορρόαι, αμάραι: άπλωτοι, διαβατοί, ποσί περατοί, κάτω κνήμης ρέοντες, κάτω γόνατος, ‘ουδ' άν τό γόνυ βρέξειας.’
'Ερείς δ' επί αρρώστου έκαμεν, ηρρώστησεν, ενόσησεν, ησθένησεν, εμαλακίσθη, μαλακώς έσχεν: καί κάμνων, αρρωστήσας, νοσήσας, ασθενήσας, μαλακισθείς, μαλακώς έχων. τόν δέ κάμνοντα Θουκυδίδης (II 51. 6) τόν πονούμενον είρηκεν: ‘τόν τε θνήσκοντα καί τόν πονούμενον ωκτίζοντο.’ τά δέ πράγματα κάματος, αρρωστία, νόσος νόσημα, ασθένεια, μαλακία. καί τά επιρρήματα καματηρώς, αρρώστως, νοσηρώς, επινόσως, νοσωδέστερον -- τό γάρ νοσωδώς έχει τινά πρός τήν ακοήν δυσχέρειαν -- νοσηρότερον, όθεν καί νοσηρόν χωρίον καί νοσώδες χωρίον: τό γάρ νοσακερόν εσχάτως κωμικόν (III p. 588. 1089 Ko). ασθενώς, μαλακώς μαλακώτερον. έστι δέ καί λόγω ειπείν: φαύλως μοι διάκειται τό σώμα, καί επιπόνως έχω τού σώματος, ενδεέστερον διάκειμαι τό σωμάτιον, ενδίδωσί μοι τό σώμα υπ' αρρωστίας. καί μήν ονομάτων άν τις εκ τούτων ευπορήσειεν, νοσώδης, επίνοσος, άρρωστος, ασθενής.
έτερα δ' εις ταυτόν φέροντα κλινοπετής, κλινήρης, κατακλινής: από δέ τούτων ούτε πράγμα ούτ' επίρρημα ούτε ρήμα ούτε μετοχήν έστιν ευρείν. είη δ' άν τούτοις προσήκον καί επιθανάτως έχειν, καί ως `Ηρόδοτος (IX 72) εδυσθανάτει, ού τό εναντίον ευθανάτως Κρατίνος (I frg 413 Ko) λέγει. τό δέ λιποψυχείν παρά Θουκυδίδη (IV 21. 1) ωνόμασται. τούς μέντοι κεκμηκότας τούς αποθανόντας ο αυτός (III 59. 2) είρηκεν. πρός θάνατον έρρεπε, σφαλερώς είχεν, επικινδύνως είχεν, επί βραχείας ήν τής ροπής, επ' ολίγης ελπίδος, απέγνωστο. συντάττοιτο δ' άν τις τούτοις καί τό επανήλθε τό νόσημα, υπετροπίασε τό νόσημα, υπέστρεψεν, ανθυπέστρεψεν, υπανετροπίασεν. τό δ' εναντίον υγιαίνειν, ερρώσθαι, υπερερρώσθαι, σών είναι, ακήρατον, άνοσον, όθεν καί ‘έτος άνοσον’ ο Θουκυδίδης (II 49). τόν δ' άνοσον καί ανόσητον Σοφοκλής (TGF 914 N): τόν δ' αυτόν ερείς άπονον. καί τά πράγματα υγίεια, ρώμη, σωτηρία, ανοσία, απονία. καί τά επιρρήματα υγιεινώς, ερρωμένως, ανόσως, απόνως. καί τά ονόματα υγιεινός, ερρωμένος, σώς, ακήρατος, άπονος, άλυπος. καί επί τών εκ νόσου διανισταμένων, ανεκτήσατο τήν ψυχήν, καί ανεζώωσεν, ανέσφηλεν, ανήνεγκεν, ερράισεν ανερράισεν, ανέστη καί εξανέστη, ανεβίω καί αναβιώσκεται, καί ανεβιωσάμην αυτόν. ενοσήλευσα εξενοσήλευσα. καί ανασφήλας, ανενεγκών, ραΐσας αναρραΐσας, εξαναστάς, αναβιούς. είποις δ' άν καί επαύσατο τής νόσου, καί λήξαντος αυτώ τού νοσήματος, καί τραπείσης εις τό βέλτιον τής αρρωστίας, καί έρρεψε πρός τό κρείττον, καί τά τοιαύτα. καί επεβίω δέ καί επιβιούς: καί τό παιδίον επιβιόν 'Ισαίος (frg 156 Tur)
είρηκεν. επί δέ νοσούντος επισκοπείν φησίν ο Ξενοφών (Cyrop VIII 2. 25).
Πλούσιος, εύπορος, ευχρήματος, πολυχρήματος, εύ πράττων εις χρημάτων λόγον, ζάπλουτος μεγαλόπλουτος, μεγαλοπλούσιος βαθυπλούσιος: Πλάτων δ' εν τοίς Νόμοις (V 743 C) καί παμπλούσιον είρηκεν. ο δ' Ευπόλιδος (I frg 159 v 9 Ko) πλούταξ πέπαικται. πολύχρυσος, ουκ ολιγόχρυσος, πολυάργυρος, ευκτήμων πολυκτήμων, εν περιουσία ών, περιουσιάζων, εν περιουσία ζών, είς ών τών ευδαιμόνων, τών ολίγων, ή ως `Ηρόδοτος (V 30) τών παχέων: καί άλλης χρείας τών λειτουργούντων, τών οίκον λειτουργούντα διαδεξαμένων, εκ μεγάλου διαγράμματος, εύκληρος βαθύκληρος. καί τά ρήματα πλουτείν, ευπορείν, ευχρηματείν: καί αι μετοχαί πλουτών, ευχρηματών, ευπορών, τά δ' επιρρήματα πονηρά. είποις δ' άν πλουτηρόν χρήμα καί πλουτοποιόν καί χρηματοποιόν. καί τά πράγματα πλούτος, ευπορία, ευχρηματία πολυχρηματία, πολυχρημοσύνη, πολυκτημοσύνη, περιουσία. τά δ' εναντία πένης, πενιχρός, αχρήματος, άπορος, ακτήμων, άχρυσος, ανάργυρος, ενδεής, ενδεώς πράττων, απόρως πράττων, τών επιτηδείων σπανίζων, τών εφημέρων απορών, πτωχός, πτωχεύων, αγείρων, προσαιτών, μισθωτός, μισθαρνών, πελάτης, θής, αγαπητώς παρατρεφόμενος, εις αλλοτρίας χείρας αποβλέπων, βωμολοχών, απορούμενος. απορείν, πένεσθαι, πτωχεύειν, αγείρειν, επ' ενδείας είναι, βωμολοχείν, προσαιτείν, μισθαρνείν, μισθοφορείν, δουλεύειν επί λεπτοίς λήμμασι, παρασιτείν, παρατρέφεσθαι, παραδειπνείν, καί τά πράγματα πενία, αχρηματία, αχρημοσύνη, ακτημοσύνη, ένδεια, απορία, πτωχεία, αγερμός, βωμολοχία, θητεία.
Φιλάργυρος, φιλόχρυσος, αισχροκερδής, φιλοχρήματος, φιλοκερδής, φιλοχρηματιστής, χρηματιστικός, ανελεύθερος, οβολοστάτης, καί η γυνή οβολοστάτις: ο γάρ κίμβιξ καί κυμινοπρίστης ουκ ανεκτά. φαίης δ' άν ελάττων χρημάτων, πάν άν πράξας επί χρήμασιν, ουδέν άν αισχυνθείς ώ λήμμα πρόσεστιν, εκ παντός χρηματιζόμενος, χρήμασι τήν ευδαιμονίαν μετρών, πρός αργύριον κεχηνώς, πρός αργύριον φθεγγόμενος, τήν ψυχήν άν ανταλλάξας τού χρυσίου καί λαμβάνων αφ' ών ου δεί καί μή διδούς εις ά δεί, τήν ψυχήν άν αργυρίου προέμενος. τά δέ πράγματα φιλοχρημοσύνη, φιλαργυρία, φιλοχρυσία, φιλοχρηματία, αισχροκέρδεια, φιλοκέρδεια, χρηματισμός, ανελευθερία. ρήματα δ' ουκ έστιν ότι μή χρηματίζειν, καί ως 'Αντιφών (frg 182 Bl) φιλοχρηματείν, καί ως `Υπερείδης (frg 223 Bl) αισχροκερδείν, καί χρηματίζεσθαι, καί οβολοστατείν. επιρρήματα δέ φιλοχρημάτως καί φιλοχρηματιστικώς καί ανελευθέρως: τά δ' άλλα χείρω. ών τά εναντία μεγαλόφρων, μεγαλόψυχος, μεγαλογνώμων, ελεύθερος, υπεράνω λημμάτων, κρείττων χρημάτων, ουκ αντικαταλλαττόμενος χρήματα τού καλού, πλούτον τήν αρετήν τιθέμενος, ουδέν άν λήμμα προσιέμενος ώ τις αισχύνη πρόσεστιν, ηδέως άν εις ά δεί διδούς †ή λαμβάνων αφ' ών ου δεί. τά δέ πράγματα μεγαλοφροσύνη, μεγαλοψυχία, μεγαλογνωμοσύνη, ελευθερία. ρήματα δ' από μέν τών ουκ έστιν, από δέ τών παμπόνηρα. τά δ' επιρρήματα μεγαλοφρόνως, μεγαλοψύχως, μεγαλογνωμόνως, ελευθέρως.
πάλιν δέ καθ' έτερον χρείας είδος φειδωλός, γλίσχρος, ταμιευτικός, ακριβής, θησαυροποιός, θησαυριστικός, θησαυριστής, ταμιευτικός, κατορύττων τό αργύριον, φρουρός χρημάτων, φύλαξ αργυρίου, άγρυπνος εις τήν φυλακήν, τώ βαλαντίω προστετηκώς, δανείζων έγγυα δανείσματα, ναυτικά καί εκδόσεις, επί μεγάλοις τόκοις παρακινδυνεύων, επί κέρδους ελπίδι. μικροπρεπής, ανελεύθερος, δουλοπρεπής. Πλάτων δ' εν Παρμενίδη (130 C?) καί ρυπαρόν είρηκεν, Εύπολις δέ (frg 306 Ko) είδες χορηγόν πώποτε ρυπαρώτερον τούδε;
θάττον άν τού αίματος ή χρημάτων μεταδούς τινι, οικτρός, στενός, άθλιος, κακοδαίμων, ταπεινός, ελεεινός, άγχων τούς χρήστας, αποπνίγων τούς οφείλοντας, απάγων υπερημέρους. τά δέ ρήματα φείδεσθαι, ταμιεύειν ταμιεύεσθαι, θησαυροποιείν, φρουρείν, αγρυπνείν, φυλάττειν. καί τά πράγματα φειδωλία, ταμίεια: φρουρά χρημάτων, τήρησις, φυλακή: μικροψυχία, ανελευθερία, μικροπρέπεια, καί ως Κριτίας (frg 47 Bach) ρυπαρία, δουλοπρέπεια, κακοδαιμονία, αθλιότης, οικτρότης. καί τά επιρρήματα φειδωλώς, γλίσχρως, ταμιευτικώς: τοίς γάρ άλλοις άν τις δυσχεράνειεν. ο δ' υπεναντίως διακείμενος αφειδής, αταμίευτος, άσωτος, εκκεχυμένος, αθησαύριστος, απρόοπτος τού μέλλοντος, ου περισκοπών τό μέλλον, όλος τής τήμερον ημέρας, ρίπτων τά χρήματα, κατεδηδοκώς τά πατρώα, καταναλίσκων, εκχέων, απολλύς, σπαθών τήν ουσίαν, κατακυβεύων, καταπορνοκοπών, εφήμερος τώ βίω. επιρρήματα δ' αφειδώς, αταμιεύτως, απροόπτως τού μέλλοντος, απεριόπτως, απερισκέπτως, ατεκμάρτως, απροοράτως. τών δέ πραγμάτων ονόματα ουκ έστιν ότι μή ασωτία. τώ δέ φειδωλώ μετ' επαίνου αντίκειται εκτενής, δαψιλής, λαμπρός, άφθονος, φιλότιμος, ελευθέριος, φιλάνθρωπος, φιλόδωρος μεγαλόδωρος πολύδωρος, τοίς δεομένοις επαρκών, τών όντων μεταδιδούς, μεγαλοπρεπής, ελευθεροπρεπής. τά δέ πράγματα δαψίλεια, λαμπρότης, αφειδία, αφθονία, μεγαλοπρέπεια, φιλοτιμία, φιλοδωρία μεγαλοδωρία πολυδωρία, ελευθεριότης: ηγάρ ελευθεροπρέπεια καί εκτένεια τό μέν σκληρόν τό δέ ευτελές. τά δ' επιρρήματα δαψιλώς, εκτενώς αφθόνως, μεγαλοπρεπώς, ανέδην, χύδην, ελευθεροπρεπώς, ελευθερίως, φιλοτίμως, φιλανθρώπως, φιλοδώρως μεγαλοδώρως, λαμπρώς, ρήματα δέ λαμπρύνεσθαι, επιδαψιλεύεσθαι, φιλανθρωπεύεσθαι, επιδιδόναι τοίς χρήζουσιν, επικουρείν τοίς δεομένοις, φιλοτιμείσθαι.
Πρόθυμος, ερρωμένος, ρωμαλέος, σφοδρός, σύντονος, συντεταμένος, φιλότιμος, φιλόπονος, φιλεργός, νεανικός, εύρωστος, γενναίος, γεννάδας, γεννικός, ενεργός, άοκνος, ελευθερουργός, ανδρείος ανδρικός ανδρώδης, εθελουργός, εγρηγορώς, ίτης, άγρυπνος, φροντιστής, απροφάσιστος, έτοιμος, πρόχειρος. τά δέ πράγματα προθυμία, ρώμη, σφοδρότης, φιλεργία: η γάρ φιλοπονία ευτελές, ώσπερ καί η αοκνία, αγρυπνία. ευρωστία δέ καί ανδρία καί ανδρισμός: η γάρ ανδρειότης σκληρόν, η δέ γενναιότης τήν ευγένειαν δηλοί. εγρήγορσις, νεανιεύματα. από δέ τών άλλων ουκ έστι πραγμάτων ονόματα αλλά ρήματα, εντείναι συντείναι επισυντείναι, πονήσαι επιπονήσαι, νεανιεύσασθαι επινεανιεύσασθαι, ανδρίσασθαι, εγρηγορέναι, φροντίζειν, αγρυπνείν, ερρώσθαι, ευρωστείν: τά γάρ από τών άλλων βίαια. επιρρήματα δέ ρωμαλέως, ερρωμένως, σφοδρώς, εντεταμένως, εντόνως συντόνως, φιλοπόνως, φιλεργώς, αόκνως, ανδρείως ανδρωδώς ανδρικώς, εθελουργώς, ενεργώς, ετοίμως, αγρύπνως, πεφροντισμένως, εγρηγορότως, απροφασίστως, προθύμως. τά δ' εναντία βλάξ, βλακικός, μαλακός, αναβεβλημένος, υπερβαλλόμενος, μελλητής, εκλελυμένος, αμβλύς, βραδύς, αδύνατος, ασθενής, αναπεπτωκώς, άθυμος, αργός, άρρωστος, άνανδρος, οκνώδης, κατανυστάζων, αποκαθεύδων, αποκαθήμενος, ολίγωρος, ράθυμος, αμελής, ύπτιος, νωθρός, νωθής. τά δέ πράγματα βλακεία, μαλακία, αμβλύτης, βραδυτής, μελλησμός, αδυναμία, αδυνασία, ασθένεια, αργία, αρρωστία, όκνος, έκλυσις, αθυμία, ραθυμία, ανανδρία, νώθεια, νωθρότης, ολιγωρία, αμέλεια, υπτιότης. καί τά μέν ρήματα βλακεύειν, αμελείν, αναπεπτωκέναι, μέλλειν διαμέλλειν, υπερβάλλεσθαι, εκλελύσθαι, αργείν καταργείν, υπτιάζειν, οκνείν κατοκνείν, κατανυστάζειν, καθεύδειν, αποκαθήσθαι αποκαθέζεσθαι, ολιγωρείν, ραθυμείν, βραδύνειν, αρρωστείν -- βέλτιον δέ τό αρρώστως έχειν -- αθυμείν εξαθυμείν. τά δ' επιρρήματα βλακωδώς, βλακικώς, βλακωδέστερον, μαλακώς, αβλεμέως, βραδέως, αναπεπτωκότως, αναβεβλημένως, εκλελυμένως, αθύμως, αργώς, ανάνδρως, αρρώστως, οκνηρώς, ολιγώρως, ραθύμως, αγεννώς, αμελώς, νωθρώς, υπτίως, ασθενώς, αδυνάτως.
Διαθέσθαι φορτίον, αποδόσθαι, πωλήσαι, απεμπολήσαι, αντικαταλλάξασθαι πρός αργύριον, αλλάξασθαι πρός αργύριον, αποκηρύξαι, καπηλεύσαι, μεταβαλέσθαι: απωνηθήσεται δέ τό πεπράσεται Θεόπομπος είρηκεν ο κωμικός (I frg 84 Ko), καί τό πράγμα διάθεσις, απόδοσις, ει μή αμφίβολον, πράσις, εμπόλησις, αλλαγή, αποκήρυξις, καπηλεία, μεταβολή: Ξενοφών (Oecon III 9) δέ καί πώλησις είρηκεν. καί τά ονόματα κάπηλος, πρατήρ, μεταβολεύς, πωλητής: `Υπερείδης δέ καί πράτην είρηκεν εν τώ Συνηγορικώ (frg 163 Bl), πωλήτριαν δ' ''Ερμιππος ο κωμικός (I frg 93 Ko): από γάρ τών άλλων ουκ έστιν, ώσπερ ουδ' επιρρήματα πλήν καπηλικώς καί μεταβλητικώς. επί δέ τών ανδραπόδων έστιν ειπείν κατά Δημοσθένην (XXIV 203) ‘επ' εξαγωγή απέδοτο.’ ο δέ πολλάκις πραθείς, όν είποι τις άν παλίμπρατον, παλίμβολος άν λέγοιτο. επί δέ τών πολλού πιπρασκόντων είποις άν επιτιμώσιν, ανατιμώνται, επιτείνουσι τάς τιμάς, ως τό εναντίον επευωνίζουσιν, άξια πιπράσκουσιν. ο δέ τόπος πρατήρ λίθος καί πωλητήριον καί ως `Ηρόδοτος (VII 23) πρατήριον. παρά δέ τού πιπράσκοντος ωνήσασθαι, αγοράσαι, πρίασθαι, καί ωνητός, καί ωνούμενος καί ωνητιών καί αγοράζων. αντ' ονομάτων αύται μετοχαί: ο γάρ αγοραστής επί τού οψωνούντος τέτακται. καί Πλάτων δ' ο κωμικός (I frg 224 Ko) λέγει ‘παύσαι δυσωνών.’ ο γάρ δυσώνης ουκ οίδα μέν ει παρά τινι, εν δέ παροιμία. τό δέ πράγμα ωνή καί αγορά. Ξενοφών (Cyrop VI 2. 39) δέ καί τήν ‘εμπολήν’ επί τού αγοράζειν έταξεν. Πλάτων (Soph 219 D) δέ τής αγοράσεως είρηκεν, ως τής αγορασίας Τηλεκλείδης (II frg 51 Ko). τά δέ πιπρασκόμενα φορτία, ρώπος, αγοράσματα, ώνια, γέλγη, ει μή κωμικώτερον (Eupol I frg 304 Ko), ωνητά, καί ως Ξενοφών(?) πώλημα: ο αυτός δέ καί πράσιμον είρηκεν εν τή Παιδεία (IV 5. 42): παρ' άλλω δ' ουδέτερον ευρών μνημονεύω. επίρρημα δ' ουκ έστιν απ' ουδενός.
'Αγείραι συναγείραι, συλλέξαι συλλέξασθαι, αθροίσαι, αθροίσασθαι, συναθροίσαι, συναθροίσασθαι, πορίσαι συμπορίσαι συμπορίσασθαι, συνενεγκείν, συνάγειν, συστήσαι συστήσασθαι, συμφορήσαι συμφορήσασθαι, συνερανίσαι. τά δέ πράγματα αγερμός συναγερμός, άθροισις συνάθροισις, συναθροισμός αθροισμός, πόρος, συναγωγή, έρανος, συλλογή, σύστασις: δύσφθεγκτα δέ τά λοιπά. όνομα δέ μόνον ο συλλογεύς: έτερον γάρ τι ο ερανιστής καί ο αγύρτης. τό δ' εναντίον εκχέαι, ρίψαι διαρρίψαι, προέσθαι, σπαθήσαι, απολέσαι, διασπείραι. επίρρημα δ' έν μόνον τό εκκεχυμένως. όνομα δ' ουκ έστιν ουδέ πράγμα, αλλά μετοχαί.
'Ανύποιστον, δύσοιστον -- Εύπολις (frg 410 Ko) δέ λέγει καί δυσάλγητον -- δυσάνεκτον δυσανάσχετον, ουκ ανεκτόν, ου φορητόν, δύσφορον αφόρητον, επίπονον, βαρύ, φορτικόν, επαχθές, καί κατά Θουκυδίδην (I 118. 2, II 21. 2) ‘ουκ ανάσχετον,’ αφ' ού καί τό δυσανασχετούντες (VII 71. 6) πεποίηκεν. είη δ' άν από τών προειρημένων ρήμα καί τό δυσφορείν. καί επιρρήματα ανυποίστως, δυσοίστως, αφορήτως, δυσανέκτως δυσανασχέτως, δυσφόρως, φορτικώς, βαρέως, επαχθώς. λόγω δ' έστιν ειπείν, ό ουκ άν τις υπομείνειεν, ό ουκ άν τις ενέγκαι, τίς δ' άν υπενεγκείν δυνηθείη; τίς δ' ουκ άν επί τούτω δυσχεράνειεν; καί άλλα πλείω. τό δ' εναντίον κούφον, εύφορον, οιστόν, ανθρώπινον, ανεκτόν, φορητόν, ανάσχετον. καί κούφως, ευφόρως, ανθρωπίνως, ανεκτώς: τό γάρ οιστώς καί φορητώς κακίω.
''Αλλης δέ χρείας δύσκολον, δυσμενές, δύστροπον, δυστράπελον, παλιντράπελον, δυσχερές, δύσπρακτον, δυσκατέργαστον, δυσκατάπρακτον, παλίγκοτον, παλίμβολον, κακόηθες, ύπουλον, δολερόν, κακούργον, πανούργον, επίσκιον, σεσηρός, δεδυκός, σκοτεινόν, σκολιόν, δυσπετές, εργώδες, αλλόκοτον, ών ένια καί ετέρας εστί χρείας. καί δυσκόλως, δυσμενώς, δυστρόπως, δυστραπέλως, δυσχερώς, αλλοκότως, παλιμβόλως, κακοήθως, υπούλως, δολερώς, κακούργως, πανούργως, σεσηρότως: τά δ' από τών άλλων φαυλότερα. καί ονόματα αρρενικά από πάντων, καί τά πράγματα εκ τών πλείστων: δυσκολία, δυστροπία, δυσμένεια, δυσχέρεια, δυστραπελία, παλιντραπελία, παλιμβολία, κακοήθεια, κακουργία, πανουργία: πονηρά δέ τά Πλάτωνος εν Φιλήβω (44 D) δυσχεράσματα. ρήματα δέ δυσκολαίνειν, δυσμεναίνειν, κακουργείν, πανουργείν: τά γάρ από τών άλλων δύσφθεγκτα. τά δ' εναντία ράδιον, πρόχειρον, ευχερές, εύκολον, ευπετές, εύπρακτον, άπονον, ευκατέργαστον, απλούν τε καί απάνουργον, καί εύτροπον καί φανερόν καί αναπεπταμένον καί άδολον καί ευθύ καί απαρακάλυπτον. καί τά απ' αυτών επιρρήματα, καί ονόματα αρρενικά, καί απ' ενίων πράγματα.
Κίνδυνος, κινδυνώδες, επικίνδυνον, δεινόν, εκπληκτικόν, φοβερόν, επιδεές, σφαλερόν, επισφαλές. καί φιλοκίνδυνος, ριψοκίνδυνος, θρασύς, τολμηρός, πάντολμος, παρακινδυνευτικός, εθελοκίνδυνος, ραδιουργός, θερμουργός, ιταμός, απονενοημένος, παραβεβλημένος: τό γάρ λεουργός παρά Ξενοφώντι (Memor I 3. 9) φορτικόν. αλλά πρόχειρος εις τά δεινά, έτοιμος εις τά σφαλερά, προπετής, τολμητής. ‘κάν εις πύρ άλοιτο, κάν εις μαχαίρας κυβιστήσαι.’ καί ταύτα μέν άν είποις ψέγων, επαινών δ' εύτολμος, θαρραλέος, ευθαρσής, άφοβος, αδεής, ανέκπληκτος, εύψυχος: τό δ' ίτης κοινόν εφ' εκατέρου. τά δέ πράγματα επί μέν ψόγου θερμουργία, ραδιουργία, τόλμα, θρασύτης, θράσος, απόνοια, ευχέρεια, προπέτεια, επί δ' επαίνου θάρσος, ευψυχία, ευτολμία, άδεια. τό γάρ αφοβία πάνυ ευτελές. ρήματα δέ τού μέν ταύτα μόνα, θρασύνεσθαι, τολμάν, παρακινδυνεύειν, παραβάλλεσθαι, απονενοήσθαι, τού δέ μόνα ευψυχείν τε καί θαρρείν. τά δ' επιρρήματα τολμηρώς τολμηρότατα, θρασέως θρασύτατα, φιλοκινδύνως, ριψοκινδύνως, παρακεκινδυνευμένως, παρακινδυνευτικώς, παραβεβλημένως, απονενοημένως, προπετώς, ιταμώς: καί τά επαινετά ευτόλμως, θαρραλέως, ευθαρσώς, αφόβως, αδεώς, ευψύχως, ανεκπλήκτως, ών ενίοις καί τά υπερθετικά ου κακίω πρόσεστιν. εκ δέ τουναντίου δειλός, αποδειλιών, αθαρσής, άνανδρος, επιδεής καταδεής, συνεσταλμένος, κατεπτηχώς, αγεννής, ευλαβής, περίφοβος, φιλόψυχος φιλοσώματος, άτολμος, καταπλήξ: ο γάρ άψυχος ιδιωτικόν, καί ο πτάκις σφόδρα κωμικόν (III p 594 frg 1127 Ko). καί τά πράγματα δειλία, ατολμία, όκνος, ευλάβεια, ανανδρία, φιλοσωματία φιλοψυχία, καταπληγία. καί τά ρήματα δειλιάν αποδειλιάν, οκνείν κατοκνείν, ευλαβείσθαι, κατεπτηχέναι, φιλοψυχείν φιλοσωματείν: καί απ' αυτών αι μετοχαί αποδειλιών, ευλαβούμενος, κατεπτηχώς, φιλοψυχών φιλοσωματών, οκνών κατοκνών. καί τά επιρρήματα δειλώς, αγεννώς, ατόλμως, ανάνδρως, ευλαβώς, συνεσταλμένως, κατεπτηχότως, επιδεώς καταδεώς, αθαρσώς, περιφόβως, επιφόβως, φιλοψύχως φιλοσωμάτως.
'Εγκαλείν επικαλείν, μέμφεσθαι καταμέμφεσθαι, αιτιάσθαι καταιτιάσθαι, αιτίαν επάγειν, προφέρειν, διαβάλλειν, ονειδίζειν, φαίνειν, κατηγορείν, ενδείκνυσθαι γράφεσθαι: καί κατ' άλλην χρείαν ψέγειν, λοιδορείν λοιδορείσθαι, κακολογείν, κακηγορείν, βλασφημείν, κακίζειν. τά δέ πράγματα μέμψις κατάμεμψις, έγκλημα, αιτία -- 'Αντιφών (V 25, 89. VI 6) δέ καί αιτίασις είρηκεν -- , όνειδος ονειδισμός, διαβολή, ένδειξις, γραφή, κατηγορία, φάσις: καί τών δευτέρων λοιδορία, ψόγος, κακολογία κακηγορία, βλασφημία, κακισμός, ει μή βιαιότερον. ονόματα δέ φιλεγκλήμων, μεμψίμοιρος, φιλαίτιος, ονειδιστικός: καί πάλιν φιλόψογος, φιλολοίδορος, κακήγορος. τά δ' επιρρήματα φιλεγκλημόνως, μεμψιμοίρως, φιλαιτίως, διαβόλως, ονειδιστικώς, καί φιλοψόγως, βλασφήμως, φιλολοιδόρως: τά γάρ από τών άλλων βίαια. καλοίτο δ' άν ο μέν ένοχος υπαίτιος, ύποχος, υπεύθυνος, εγκλητέος, επιλήψιμος, μεμπτός επίμεμπτος, επίψογος, επίρρητος, ο δ' αναίτιος ανεύθυνος, άμεμπτος, άψογος, ανέγκλητος. τά δ' επιρρήματα υπαιτίως, υπευθύνως, μεμπτώς, επιρρήτως, καί αναιτίως, ανεγκλήτως, ανευθύνως, αμέμπτως.
'Αγωνοθέται, αθλοθέται, αγώνων διαθέται, άθλων επιμεληταί, έφοροι, προστάται, επίσκοποι, επόπται. τό δέ πράγμα αγωνοθεσία, αθλοθεσία ή ως 'Αριστοφάνης (I frg 739 Ko) αθλοθετία, αγώνων διάθεσις, άθλων επιμέλεια, προστασία, έποψις. καί αθλοθετείν, αγώνας διατιθέναι, άθλων επιμελείσθαι, άθλα εφοράν, αγώνων προεστάναι καί προεστηκέναι, καί άρχειν, καί πρυτανεύειν τά περί τούς αγώνας. από δ' αγώνος ονόματα αγώνισις παρά Θουκυδίδη (V 50. 4), καί αγώνισμα, καί αγώνιοι θεοί παρά Πλάτωνι (Leg VIII 832 E, 830 A et VI 783 A), καί αγωνισταί παρά Δημοσθένει (XVIII 318), καί αγωνία παρ' 'Ισοκράτει (IX 4, XV 183. 302): Σοφοκλής (TGF 888 N) δέ τήν αγωνοθεσίαν αγωνοθήκην μοχθηρώς εκάλεσεν. έστι δ' εκ τούτων αγωνιστής ανταγωνιστής συναγωνιστής, αγωνίσασθαι συναγωνίσασθαι ανταγωνίσασθαι ανταγωνιστικός αναγώνιστος αγωνιστικός ανανταγώνιστος, δυσαγώνιστος δυσανταγώνιστος, αγωνιστικώς δυσανταγωνίστως, προάγων, επαγωνίσασθαι, συναγωνισάμενος, επαγωνισάμενος, προσαγωνισάμενος.

τών δ' αγώνων οι μέν γυμνικοί, οι δέ καλούμενοι σκηνικοί ονομασθείεν άν Διονυσιακοί τε καί μουσικοί: οι δ' 'Αττικοί ου ραδίως λέγουσιν αγώνας μουσικούς, αλλά μουσικής. καί τό μέν πράγμα αγών καί αγωνία: καί σεμνότερον είποις άν αγωνίαι γυμνικαί καί αγωνίαι Διονυσιακαί. καί σπονδών επαγγελίαι, καί εκεχειρίας επαγγελίαι. χωρία δέ τών μέν στάδιον τών δέ θέατρον, κοινοί δ' επ' αμφοτέροις θεαταί. καί τά μέν ονομαζόμενα υπό τών πολλών έπαθλα άθλα καλοίτ' άν κοινώς επ' αμφοίν καί νικητήρια καί επίχειρα καί γέρα: ιδίως δ' επί τών γυμνικών άθλοι οι πόνοι, καί τό αθλείν κάμνειν, πονείν: ώσπερ επί τών μουσικών ίδιον, ό φησι Δημοσθένης (XXI 56), τό λειτουργείν τώ θεώ. καί οι γυμνικοί μέν κυρίως αθληταί καλούνται καί ασκηταί καί αγωνισταί, καί οι αντίπαλοι αυτών ανταγωνισταί. από δέ τών αθλητών καί τά αθλήματα παρά Δημοσθένει εν τώ 'Ερωτικώ (LXI 23), ει Δημοσθένους εστί τό βιβλίον, καί τό αθλεύειν παρά τε τοίς ποιηταίς (Aeschyl Pro 95) καί παρ' `Ηροδότω (V 22), καί παρ' ημίν τό αθλείν. βιαζόμενος δ' άν καί επ' εκείνων είποι τις Διονυσιακής αγωνίας αθληταί. καί καλούνται μουσικοί καί Διονυσιακοί τεχνίται. ονομάσαις δ' άν καί τούτους κακείνους αγωνιστάς. καί τά επιρρήματα μουσικώς, αθλητικώς, ασκητικώς, αγωνιστικώς. αλλά τοίς μέν κριταί κάθηνται, τοίς δέ γυμνικοίς εφεστάσι βραβευταί, ούς καί βραβέας ο Πλάτων (Leg XII 949 A) καλεί: καί μαστιγονόμοι δέ καί ραβδούχοι. τούς δέ βραβευτάς καί επιστάτας ωνόμαζον, όθεν καί τό βραβεύειν επιστατείν Σοφοκλής (TGF 945 N). καί τό μέν πρό τού στεφάνου συμπλέκεσθαι περί βραβείου ή επί βραβείω φαίη τις άν, τό δέ περί τού στεφάνου ή επί τώ στεφάνω, περί φοίνικος ή επί φοίνικι.
τά μέν ούν τών μουσικών ονόματα εν τοίς περί μουσικής ειρήσεται, τά δέ τών γυμνικών δολιχός, δολιχοδρόμος, καί ο τόν δολιχόν τρέχων, καί ο τόν μακρόν δρόμον αγωνιζόμενος: Αισχίνης δ' ο ρήτωρ (III 91) είρηκε τόν δολιχοδρομήσαντα. στάδιον καί σταδιοδρόμος καί σταδιεύς: 'Αριστοφάνης (I frg 858 Ko) δέ καί σταδιοδρόμης είρηκεν. τό δέ προεκπηδάν προανίστασθαι Στράττις είπεν (I frg 62 Ko) τί δ' ώσπερ οι σταδιοδρόμοι προανίστασαι;
δίαυλος, καί ο τού διαύλου αγωνιστής, καί αγωνιζόμενος τό διπλούν, στάδιον καί ίππιον δρόμον, καί δρόμον τόν εν καμπή. καί όθεν μέν αφίενται, άφεσις καί ύσπληγξ καί γραμμή καί βαλβίς, περί δ' ό κάμπτουσι, νύσσα καί καμπτήρ: ίνα δέ παύονται, τέλος καί τέρμα καί βατήρ, ενίοις δέ καί βαλβίς. ονόματα δέ δρομικός, σύνδρομος, ισόδρομος, θάττων, κουφότερος, οξύτερος, ελαφρότερος, σπουδαιότερος, δρομικώτερος, επίδρομος, πρόδρομος. καί δρόμοι ξυστοί εν οίς αι ασκήσεις, καί Φιλιππίδης ο ημεροδρόμος, καί υποδραμείν τό κολακεύσαι. καί ιππόδρομος καί ιπποδρομία, καί έκδρομος ίππος, παρά δ' Αισχίνη τώ ρήτορι (II 130) δρομοκήρυκες. τό μέντοι προδραμείν εάσαντα επιδιώξαι, όπερ εν ταίς σφαιρομαχίαις γίνεται, προδόσθαι ελέγετο.
πάλη καί παλαιστής καί παλαιστικός, παλαίσματα παλαιστικώς, ισόπαλος, αντίπαλος. συγκεκληρωμένος, συλλαχών, έφεδρος. παλαίειν, διαπαλαίειν, καταπαλαίειν, προσπαλαίειν. καί οι μέν δρομείς ελαφροί, κούφοι, ποδώκεις, ταχείς, σπουδαίοι τούς πόδας, καί κούφως, ελαφρώς, ωκέως, ταχέως, σπουδαίως: οι δέ παλαισταί βαρείς, στάσιμοι, μόνιμοι, ωμίαι, αντερειδόμενοι, συμπλεκόμενοι, καί βαρέως, στασίμως, μονίμως.
πυγμή καί πύκτης καί πυκτικός καί πληκτικός, καί πύξ παίειν. είποις δ' άν επί τού πύκτου χείρες ωπλισμέναι, χείρες οπλίτιδες: καί τά όπλα σφαίραι, αφ' ών καί τό σφαιρομαχείν, καί σφαιρομαχία παρ' 'Αριστομένει εν Διονύσω ασκητή (I frg 13 Ko) καί μύρμηκες δέ τά όπλα, καί ιμάντες. παγκράτιον, παγκρατιαστής, παγκρατιαστικός, καί παγκρατιαστικώς επίρρημα. σκιαμαχείν, ακροχειρίζεσθαι, ακροχειρισμός, άγχειν, αποπνίγειν, πύξ παίειν, λάξ ενάλλεσθαι, λακτίζειν. επί δέ τούτων είποις άν ως εισί πάμμαχοι, καθάπερ Πλάτων τούς περί τόν Ευθύδημον (271 C): ‘τούτω γάρ εστον κομιδή παμμάχω κατά τούς 'Ακαρνάνας τούς παγκρατιαστάς.’
πένταθλος ο τά πέντε αγωνιζόμενος. ίδια δ' αυτώ πηδάν, άλλεσθαι, πηδητικός, αλτικός. πηδητικώς, αλτικώς. καί όθεν άλλεται, βατήρ, αφ' ού καί τό ‘τόν βατήρα κέκρουκεν:’ τό δέ μέτρον τού πηδήματος κανών, ο δ' όρος τά εσκαμμένα, όθεν επί τών τόν όρον υπερπηδώντων οι παροιμιαζόμενοι λέγουσι ‘πηδάν υπέρ τά εσκαμμένα.’ ακοντιστικός, ακοντιστικώς: καί τό ακόντιον τών πεντάθλων καλείται αποτομάς. τό δέ δίσκον αφείναι, δίσκον εκπέμψαι, δίσκον ρίψαι, δίσκω υποφέρεσθαι. επί δέ πεντάθλου τό νικήσαι αποτριάξαι λέγουσιν. οπλίτης δρόμος, καί ο τόν οπλίτην δίαυλον θέων, καί οπλιτοδρόμος.
ο δέ νικήσας τά άθλα ανείλετο, τόν στέφανον ανείλετο, τήν ράβδον τού φοίνικος έλαβεν ή τόν φοίνικα έλαβεν, εστεφανώθη, ανερρήθη, εκηρύχθη, ανηγορεύθη, ανεδέθη τώ στεφάνω, ανεκηρύχθη, ανείπεν αυτόν ο κήρυξ. καί τό πράγμα ανάδεσις στεφάνου, καί στεφανηφορία, καί ανάρρησις καί αναγόρευσις καί ανακήρυξις. τά δέ τών ενεργούντων ρήματα ανειπείν, ανακηρύξαι, αναγορεύσαι, αναδήσαι, στεφανώσαι, ταινιώσαι: Ξενοφών (?) γάρ είρηκεν ‘εταινίουν τε καί προσήεσαν ώσπερ αθλητή.’
κοινά δ' επί πάντων αναγκοφαγήσαι, ασκήσαι ασκηθήναι, αθλήσαι, γυμνάσασθαι, πονήσαι, αγωνίσασθαι. καί όνομα καλόν η άσκησις. καί γυμναστική η τέχνη, καί γυμνασία τό πράγμα, καί γυμναστικώς τό επίρρημα παρ' 'Αριστοφάνει (Vesp 1212). καί αποδύναι καί γυμνάσασθαι παρά Θουκυδίδη (I 6. 5) καί γύμνωσις. καί γυμνάσιον τό χωρίον. ελαίω χρίσασθαι, λίπα αλείψασθαι, κονίσασθαι.
τούς μέν ούν καλουμένους ιερούς αγώνας, ών τά άθλα εν στεφάνω μόνω, στεφανίτας εκάλεσαν καί φυλλίνας, τούς δ' ονομαζομένους θεματικούς αργυρίτας.
εκ δέ τών αγωνιστικών ονομάτων καί ο μαστιγονόμος καί ο ραβδούχος, καί ο ράβδω κοσμών, φησίν ο Πλάτων (Leg III 700 C): Ξενοφών δέ καί μαστιγοφόρον που (Cyrop VIII 3. 9, R Lac II 2) λέγει. τά δέ χωρία τής ασκήσεως αποδυτήριον, γυμνάσιον, παλαίστρα, κονίστρα. καί ο εφεστηκώς παιδοτρίβης τε καί γυμναστής, αφ' ού καί συγγυμναστής παρά Πλάτωνι (Soph 218 B) καί παρά Ξενοφώντι (R Laced IX 4) προγυμναστής: ο δ' αλείπτης αδόκιμον. παιδοτριβικήν δέ τέχνην 'Ισοκράτης (XV 181) είρηκεν, καί παιδοτρίβην 'Αριστοφάνης (Eq 1238, Nub 973, τής δέ παιδοτριβίας ''Αρχιππος ο κωμικός (I frg 51 Ko). είη δ' άν εκ τούτων ξηραλοιφείν, σωμασκείν, σωμασκίας σεσωμασκηκώς, ασκομαχείν, ασκητής ασκήματα άσκησις: Πλάτων (I frg 234 Ko) δέ καί άσκην είρηκε, φαύλον όνομα. καί λήκυθον δ' άν είποις καί στλεγγίδα: εκαλείτο δέ καί στλεγγίς καί ξύστρα καί σπαθίς. καί τόν παίδα ερείς ληκυθοφόρον: πονηρόν γάρ ο στλεγγιδολήκυθος. τόν δέ θύλακα τών ασκητών ή σάκκον καλούσιν ή σάκταν. αθληταίς δ' άν προσήκοιεν καί αι ενδρομίδες: ούτω δ' εκαλούντο τά τών δρομέων υποδήματα. Κράτης δ' έφη εν ''Ηρωσιν (I frg 11 Ko) αλτήρσι θυλάκοισι χρήσαι τό μέγεθος. άγχειν, στρέφειν, απάγειν, λυγίζειν, αγκυρίζειν, ράσσειν, ανατρέπειν, υποσκελίζειν. καί πλαγιάζειν δέ καί κλιμακίζειν παλαισμάτων ονόματα: μοχθηρόν γάρ τό μεσοπέρδην εν τή κωμωδία (III p 587 frg 1078 Ko) σχήμα παλαίσματος. ήδη δέ τινες τούς γυμνικούς αγώνας σεμνότερον `Ηρακλείους αγώνας εκάλεσαν. ‘λύτο δ' αγών,’ καί έστω τέλος τού βιβλίου.

Επιστροφή στα περιεχόμενα