|
|
|
ΑΝΑΞΑΓΟΡΟΥ ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ (fragmenta) |
| SIMPLIC. Phys. 155, 23 ότι δέ 'Α. εξ ενός μίγματος άπειρα τώι πλήθει ομοιομερή αποκρίνεσθαί φησιν πάντων μέν εν παντί ενόντων, εκάστου δέ κατά τό επικρατούν χαρακτηρι- ζομένου, δηλοί <διά τού πρώτου τών Φυσικών> λέγων απ' αρχής: <‘ομού πάντα χρήματα ήν, άπειρα καί πλήθος καί σμικρότητα: καί γάρ τό σμικρόν άπειρον ήν. καί πάν- των ομού εόντων ουδέν ένδηλον ήν υπό σμικρότητος: πάντα γάρ αήρ τε καί αιθήρ κατείχεν, αμφότερα άπειρα εόντα: ταύτα γάρ μέγιστα ένεστιν εν τοίς σύμπασι καί πλήθει καί μεγέθει’>. — — 155, 30 καί μετ' ολίγον: <‘καί γάρ αήρ τε καί αιθήρ αποκρίνονται από τού πολλού τού περιέχοντος, καί τό γε περιέχον άπειρόν εστι τό πλήθος’>. — — 164, 16 καί ότι ούτε τό ελάχιστόν εστιν εν ταίς αρχαίς ούτε τό μέγιστον, <‘ούτε γάρ τού σμικρού>, φησίν, <εστί ... σμικρόν’> [vgl. 166, 15]. ει γάρ πάν εν παντί καί πάν εκ παντός εκκρίνεται, καί από τού ελαχίστου δο- κούντος εκκριθήσεταί τι έλασσον εκείνου, καί τό μέγιστον δοκούν από τινος εξε- κρίθη εαυτού μείζονος [Vgl. 461, 7]. λέγει δέ σαφώς ότι <‘εν παντί ... ένι’> [B 11 II 37, 12]. καί πάλιν ότι <‘τά μέν άλλα ... ουδενί’> [B 12 II 37, 18]. καί αλλαχού δέ ούτως φησί: <‘καί ότε ... ελάσσοσι’> [B 6]. καί τούτο δέ ο 'Α. αξιοί τό έκαστον τών αισθητών ομοιομερών κατά τήν τών ομοίων σύνθεσιν γίνε- σθαί τε καί χαρακτηρίζεσθαι. λέγει γάρ: <‘αλλ' ότωι ... καί ήν’> [B 12 II 39, 6]. <ούτε γάρ τού σμικρού εστι τό γε ελάχιστον, αλλ' έλασσον αεί (τό γάρ εόν ουκ έστι τό μή ουκ είναι) -- αλλά καί τού μεγάλου αεί εστι μείζον. καί ίσον εστί τώι σμικρώι πλήθος, πρός εαυτό δέ έκαστόν εστι καί μέγα καί σμικρόν>. — — 34, 28 λέγει γάρ μετ' <ολίγα τής αρχής τού πρώτου Περί φύσεως> 'Α. ούτως: <‘τούτων ... άλληι’>. καί δόξει μέν ίσως τισίν ου πρός νοεράν διάκρισιν τήν εν τήι γενέσει παραβάλλειν, αλλά πρός τόπους άλλους τής γής τήν παρ' ημίν συγκρίνειν οίκησιν. ουκ άν δέ είπε περί τόπων άλλων καί <‘ήλιον ... ημίν’> καί <‘σπέρματα ... ιδέας’> εκάλεσε τά εκεί. 156, 1 καί μετ' ολίγα [nach B 2]: <‘τούτων ... ηδονάς. πρίν δέ αποκριθήναι>, φησί, <πάν- των ... ετέρωι’>. 34, 21 <πρίν δέ αποκριθήναι ταύτα πάντων ... χρή- ματα> [ohne <ουδέ ... ετέρωι> II 35, 2!]. 157, 9 καί μέντοι ειπών <‘ενείναι πολλά ... ηδονάς, καί ανθρώπους γε συμπαγήναι καί τά άλλα ζώια όσα ψυχήν έχει’>, επάγει <‘καί τοίς γε ανθρώποισιν ... χρώνται’>. καί ότι μέν ετέραν τινά διακόσμησιν παρά τήν παρ' ημίν αινίττεται, δηλοί τό <‘ώσπερ παρ' ημίν’> ουχ άπαξ μόνον ειρημένον. ότι δέ ουδέ αισθητήν μέν εκείνην οίεται, τώι χρόνωι δέ ταύτης προηγησαμένην, δηλοί τό <‘ών εκείνοι τά ονήιστα συν- ενεικάμενοι εις τήν οίκησιν χρώνται’>. ου γάρ εχρώντο είπεν, αλλά χρώνται. αλλ' ουδέ ως νύν κατ' άλλας τινάς οικήσεις ομοίας ούσης καταστάσεως τήι παρ' ημίν. ου γάρ είπε <‘τόν ήλιον καί τήν σελήνην είναι καί παρ' εκείνοις ώσπερ καί παρ' ημίν’>, αλλ' <‘ήλιον καί σελήνην, ώσπερ παρ' ημίν’>, ως δή περί άλλων λέγων. αλλά ταύτα μέν είτε ούτως είτε άλλως έχει, ζητείν άξιον. <τούτων δέ ούτως εχόντων χρή δοκείν ενείναι πολλά τε καί παντοία εν πάσι τοίς συγκρινομένοις καί σπέρ- ματα πάντων χρημάτων καί ιδέας παντοίας έχοντα καί χροιάς καί ηδονάς. καί ανθρώπους τε συμπαγήναι καί τά άλλα ζώια όσα ψυχήν έχει. καί τοίς γε ανθρώποισιν είναι καί πόλεις συνωικημένας καί έργα κατεσκευασμένα, ώσπερ παρ' ημίν, καί ηέλιόν τε αυτοίσιν είναι καί σελή- νην καί τά άλλα, ώσπερ παρ' ημίν, καί τήν γήν αυτοίσι φύειν πολλά τε καί παντοία, ών εκείνοι τά ονήιστα συν- ενεγκάμενοι εις τήν οίκησιν χρώνται. ταύτα μέν ούν μοι λέλεκται περί τής αποκρίσιος, ότι ουκ άν παρ' ημίν μόνον αποκριθείη, αλλά καί άλληι. πρίν δέ αποκριθήναι ταύτα πάντων ομού εόντων ουδέ χροιή ένδηλος ήν ουδεμία: απεκώλυε γάρ η σύμμιξις πάντων χρημάτων, τού τε διερού καί τού ξηρού καί τού θερμού καί τού ψυχρού καί τού λαμπρού καί τού ζοφερού, καί γής πολλής ενεούσης καί σπερμάτων απεί- ρων πλήθος ουδέν εοικότων αλλήλοις. ουδέ γάρ τών άλλων ουδέν έοικε τό έτερον τώι ετέρωι. τούτων δέ ούτως εχόντων εν τώι σύμπαντι χρή δοκείν ενείναι πάντα χρήματα.> SIMPLIC. Phys. 156, 9 ότι δέ ουδέ γίνεται ουδέ φθείρεταί τι τών ομοιομερών, αλλ' αεί τά αυτά εστι, δηλοί λέγων: <‘τούτων δέ ούτω διακεκριμένων γινώσκειν χρή, ότι πάντα ουδέν ελάσσω εστίν ουδέ πλείω (ου γάρ ανυστόν πάντων πλείω είναι), αλλά πάντα ίσα αεί’>. ταύτα μέν ούν περί τού μίγματος καί τών ομοιομερειών. — — 164, 25 καί αλλαχού δέ ούτως φησί: <καί ότε δέ ίσαι μοίραί εισι τού τε μεγάλου καί τού σμικρού πλήθος, καί ούτως άν είη εν παντί πάντα: ουδέ χωρίς έστιν είναι, αλλά πάντα παντός μοίραν μετέχει. ότε τουλάχιστον μή έστιν είναι, ουκ άν δύναιτο χωρισθήναι, ουδ' άν εφ' εαυτού γενέσθαι, αλλ' όπωσπερ αρχήν είναι καί νύν πάντα ομού. εν πάσι δέ πολλά ένεστι καί τών αποκρινομένων ίσα πλήθος εν τοίς μείζοσί τε καί ελάσσοσι>. SIMPLIC. de caelo 608, 23 (nach <‘ομού ... σμικρότητος’> [B 1] καί ότι <‘εν σύμπαντι ... χρήματα’> [B 4 Ende]). μήποτε δέ τό άπειρον ως ημίν απερίληπτον καί άγνωστον λέγει: τούτο γάρ ενδείκνυται διά τού <‘ώστε τών αποκρινομένων μή ειδέναι τό πλήθος μήτε λόγωι μήτε έργωι’>. επεί ότι τώι είδει πεπερα- σμένα ώιετο, δηλοί λέγων πάντα γιγνώσκειν τόν νούν: καίτοι, ει άπειρα όντως ήν, παντελώς ήν άγνωστα: η γάρ γνώσις ορίζει καί περατοί τό γνωσθέν. λέγει δέ ότι <‘καί τά συμμ. ... οποία ήν’> [B 12 II 38, 8]. — Phys. 175, 11 ειπόντος τού 'Αναξαγόρου <‘ουδέ διακρίνεται ... ετέρου’> [B 12 II 39, 2] διά τό πάντα εν πάσιν είναι, καί αλλαχού <‘ουδέ απο- κέκοπται ... θερμού’>. 176, 28 τό δέ ότι <ου κεχώρισται> ... πελέκει, ως εν άλλοις φησίν. <ου κεχώρισται αλλήλων τά εν τώι ενί κόσμωι ουδέ αποκέκοπται πελέκει ούτε τό θερμόν από τού ψυχρού ούτε τό ψυχρόν από τού θερμού>. — — 35, 13 άκουσον δέ οία καί μετ' ολίγον φησί τήν αμφοίν ποιούμενος σύγκρισιν: ... <ούτω τούτων περιχωρούντων τε καί αποκρινομένων υπό βίης τε καί ταχυτήτος. βίην δέ η ταχυτής ποιεί. η δέ ταχυτής αυ- τών ουδενί έοικε χρήματι τήν ταχυτήτα τών νύν εόν- των χρημάτων εν ανθρώποις, αλλά πάντως πολλα- πλασίως ταχύ εστι’>. SCHOL. IN GREGOR. XXXVI 911 Migne ο δέ 'Α. παλαιόν ευρών δόγμα ότι ουδέν εκ τού μηδαμήι γίνεται, γένεσιν μέν ανήιρει, διάκρισιν δέ εισήγεν αντί γενέσεως. ελήρει γάρ αλλήλοις μέν μεμίχθαι πάντα, διακρίνεσθαι δέ αυξανόμενα. καί γάρ εν τήι αυτήι γονήι καί τρίχας είναι καί όνυχας καί φλέβας καί αρτηρίας καί νεύρα καί οστά καί τυγχάνειν μέν αφανή διά μικρομέρειαν, αυξανόμενα δέ κατά μικρόν διακρίνεσθαι. <‘πώς γάρ άν>, φησίν, <εκ μή τριχός γένοιτο θρίξ καί σάρξ εκ μή σαρκός’>; ου μόνον δέ τών σωμά- των αλλά καί τών χρωμάτων ταύτα κατηγόρει. καί γάρ ενείναι τώι λευκώι τό μέλαν καί τό λευκόν τώι μέλανι. τό αυτό δέ επί τών ροπών ετίθει, τώι βαρεί τό κούφον σύμμικτον είναι δοξάζων καί τούτο αύθις εκείνωι. SIMPL. Phys. 164, 22 λέγει δέ σαφώς, ότι <‘εν παντί παντός μοίρα ένεστι πλήν νού, έστιν οίσι δέ καί νούς ένι’>. — — 164, 24 καί πάλιν ότι <‘τά μέν άλλα ... μέμικται ουδενί’>. 156, 13 περί δέ τού νού τάδε γέγραφε: <‘νούς δέ εστιν ... εστι καί ήν’>. <τά μέν άλλα παντός μοίραν μετέχει, νούς δέ εστιν άπει- ρον καί αυτοκρατές καί μέμεικται ουδενί χρήματι, αλλά μόνος αυτός επ' εωυτού εστιν. ει μή γάρ εφ' εαυτού ήν, αλλά τεωι εμέμεικτο άλλωι, μετείχεν άν απάντων χρη- μάτων, ει εμέμεικτό τεωι: εν παντί γάρ παντός μοίρα ένεστιν, ώσπερ εν τοίς πρόσθεν [B 11] μοι λέλεκται: καί άν εκώλυεν αυτόν τά συμμεμειγμένα, ώστε μηδενός χρή- ματος κρατείν ομοίως ως καί μόνον εόντα εφ' εαυτού. έστι γάρ λεπτότατόν τε πάντων χρημάτων καί καθαρώ- τατον, καί γνώμην γε περί παντός πάσαν ίσχει καί ισχύει μέγιστον: καί όσα γε ψυχήν έχει καί τά μείζω καί τά ελάς- σω, πάντων νούς κρατεί. καί τής περιχωρήσιος τής συμ- πάσης νούς εκράτησεν, ώστε περιχωρήσαι τήν αρχήν. καί πρώτον από του σμικρού ήρξατο περιχωρείν, επί δέ πλέον περιχωρεί, καί περιχωρήσει επί πλέον. καί τά συμμισγό- μενά τε καί αποκρινόμενα καί διακρινόμενα πάντα έγνω νούς. καί οποία έμελλεν έσεσθαι καί οποία ήν, άσσα νύν μή έστι, καί όσα νύν εστι καί οποία έσται, πάντα διεκό- σμησε νούς, καί τήν περιχώρησιν ταύτην, ήν νύν περι- χωρέει τά τε άστρα καί ο ήλιος καί η σελήνη καί ο αήρ καί ο αιθήρ οι αποκρινόμενοι. η δέ περιχώρησις αυτή εποίησεν αποκρίνεσθαι. καί αποκρίνεται από τε τού αραιού τό πυκνόν καί από τού ψυχρού τό θερμόν καί από τού ζοφερού τό λαμπρόν καί από τού διερού τό ξηρόν. μοίραι δέ πολλαί πολλών εισι. παντάπασι δέ ουδέν αποκρίνεται ουδέ διακρίνεται έτερον από τού ετέρου πλήν νού. νούς δέ πάς όμοιός εστι καί ο μείζων καί ο ελάττων. έτερον δέ ουδέν εστιν όμοιον ουδενί, αλλ' ότων πλείστα ένι, ταύτα ενδηλότατα έν έκαστόν εστι καί ήν>. SIMPL. Phys. 300, 27 ‘'Αναξαγόρου δέ, φησίν 'Αλέξανδρος, ουκ εμνημόνευσε [Arist. Phys. Β 2. p. 194a 20] καίτοι τόν νούν εν ταίς αρχαίς τιθέντος, ίσως, φησίν, ότι μή προσχρήται αυτώι εν τήι γενέ- σει’. αλλ' ότι μέν προσχρήται, δήλον, είπερ τήν γένεσιν ουδέν άλλο ή έκκρισιν είναί φησι, τήν δέ έκκρισιν υπό τής κινήσεως γίνεσθαι, τής δέ κινήσεως αίτιον είναι τόν νούν. λέγει γάρ ούτως 'Α.: <‘καί επεί ήρξατο ο νούς κινείν, από τού κινουμένου παντός απεκρίνετο, καί όσον εκίνησεν ο νούς, πάν τούτο διε- κρίθη: κινουμένων δέ καί διακρινομένων η περιχώρησις πολλώι μάλλον εποίει διακρίνεσθαι’>. — — 157, 5 ότι δέ διττήν τινα διακόσμησιν υπο- τίθεται, τήν μέν νοεράν, τήν δέ αισθητήν απ' εκείνης <γεγονυίαν>, δήλον μέν καί εκ τών ειρημένων [B 12], δήλον δέ καί εκ τώνδε: <‘ο δέ νούς, ός αεί εστι, τό κάρτα καί νύν εστιν ίνα καί τά άλλα πάντα, εν τώι πολλώι περιέχοντι καί εν τοίς προσκριθείσι καί εν τοίς αποκεκριμένοις’>. SIMPL. Phys. 179, 3 καί μετ' ολίγα δέ: <‘τό μέν π>. φησί, <καί ... αιθέρος’>. <τό μέν πυκνόν καί διερόν καί ψυχρόν καί τό ζοφερόν ενθάδε συνεχώρησεν, ένθα νύν <η γή>, τό δέ αραιόν καί τό θερμόν καί τό ξηρόν εξεχώρησεν εις τό πρόσω τού αιθέρος.> — — 179, 6 καί τά μέν αρχοειδή ταύτα καί απλού- στατα αποκρίνεσθαι λέγει, άλλα δέ τούτων συνθετώτερα ποτέ μέν συμπήγνυσθαι λέγει ως σύνθετα[?], ποτέ δέ αποκρίνεσθαι ως τήν γήν. ούτως γάρ φησιν: <‘από ... ψυχρού’>. 155, 21 λέγει γούν 'Α. <εν τώι πρώτωι τών Φυσικών: ‘εκ μέν ... ύδατος’>. <από τουτέων αποκρινομένων συμπήγνυται γή: εκ μέν γάρ τών νεφελών ύδωρ αποκρίνεται, εκ δέ τού ύδατος γή, εκ δέ τής γής λίθοι συμπήγνυνται υπό τού ψυχρού, ούτοι δέ εκχωρέουσι μάλλον τού ύδατος>. — — 163, 18 σαφώς δέ 'Α. <εν τώι πρώτωι τών Φυσικών> τό γίνεσθαι καί απόλλυσθαι συγκρίνεσθαι καί διακρίνε- σθαι λέγει γράφων ούτως: <‘τό δέ γίνεσθαι καί απόλλυσθαι ουκ ορθώς νομίζουσιν οι ''Ελληνες: ουδέν γάρ χρήμα γί- νεται ουδέ απόλλυται, αλλ' από εόντων χρημάτων συμ- μίσγεταί τε καί διακρίνεται. καί ούτως άν ορθώς καλοίεν τό τε γίνεσθαι συμμίσγεσθαι καί τό απόλλυσθαι διακρί- νεσθαι’> PLUT. de fac. in orb. lun. 16 p. 929B ο μέν ούν εταίρος εν τήι διατριβήι τούτο δή τό 'Αναξαγόρειον αποδεικνύς, ως <‘ήλιος εντίθησι τήι σελήνηι τό λαμπρόν’>, ευδοκίμησεν. SCHOL. HOM. BT Zu P 547 'Α. δέ φησιν: <‘'~Ιριν δέ καλέομεν τό εν τήισιν νεφέληισιν αντιλάμπον τώι ηλίωι. χειμώνος ούν εστι σύμβολον: τό γάρ περιχεόμενον ύδωρ τώι νέφει άνεμον εποίησεν ή εξέχεεν όμβρον’>. SEXT. VII 90 ο μέν φυσικώτατος 'Α. ως ασθενείς δια- βάλλων τάς αισθήσεις <‘υπ' αφαυρότητος αυτών>, φησίν, <ου δυ- νατοί εσμεν κρίνειν ταληθές’>, τίθησί τε πίστιν αυτών τής απιστίας τήν παρά μικρόν τών χρωμάτων εξαλλαγήν. ει γάρ δύο λάβοιμεν χρώματα, μέλαν καί λευκόν, είτα εκ θατέρου εις θάτερον κατά σταγόνα παρεκχέοιμεν, ου δυνήσεται η όψις διακρίνειν τάς παρά μικρόν μεταβολάς, καίπερ πρός τήν φύσιν υποκειμένας. SEXT. VII 140 Διότιμος [c. 76, 3] δέ τρία κατ' αυτόν |
| Επιστροφή στα περιεχόμενα |
